Borelioza – choroba zawodowa rolników

Praca i życie na wsi narażają człowieka na zwiększony kontakt z kleszczami które, choć niewielkie, są nosicielami wielu groźnych chorób. Najczęściej przyczyniają się do zachorowania na boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu. Według danych KRUS, co roku wzrasta liczba chorób zawodowych, dlatego apelujemy o uważność, gdyż nieleczona borelioza, może z czasem prowadzić do śmierci.

Kleszcze większości z nas kojarzą się z lasami, ale spotkamy je niemal wszędzie: na łąkach, nad rzekami i jeziorami, w zaroślach a nawet na trawnikach w miastach i na wsiach. Zagrożenie ugryzieniem przez kleszcza dotyczy praktycznie terenu całego kraju. Aktywność kleszczy występuje między majem a listopadem, a najwięcej zachorowań notuje się w czasie żerowania nimf – od maja do sierpnia.

Chorobami odkleszczowymi można zakazić się poprzez:

• ukąszenie przez zakażonego kleszcza lub owada,
• spożycie surowego mleka lub mięsa zakażonej krowy, kozy, owcy,
• prawdopodobne jest też zakażenie płodu przez łożysko i dzieci przez mleko zakażonej matki,
• kontakty seksualne,
• skrajnie rzadko przez rany na skórze.

Borelioza przebiega w dwóch fazach – wczesnej, trwającej do kilku tygodni od zakażenia i późnej, mogącej trwać nawet lata. Różnią się one objawami, których liczba powoduje często błędne diagnozowanie. U różnych osób choroba może przebiegać całkowicie odmiennie. Ważne, by zgłaszać lekarzowi wszystkie niepokojące objawy – nawet te pozornie niezwiązane z ukąszeniem przez kleszcza.

Krętki boreliozy atakują układ nerwowy (penetrują płyn mózgowo rdzeniowy, mózg i opony mózgowo-rdzeniowe) krótko po zakażeniu, wpływając na zachowanie osoby zarażonej. Borelioza bywa więc mylona z chorobami psychicznymi, nerwicą, reumatoidalnym zapaleniem stawów, wadami serca, stwardnieniem rozsianym czy chorobą Alzheimera.

Tylko rozpoznany rumień wędrujący jest potwierdzeniem zakażenia i podstawą do rozpoczęcia leczenia. Jeśli nie wystąpił (został zignorowany lub pomylony z innym objawem), do zdiagnozowania boreliozy konieczne jest wykonanie testów diagnostycznych.

Aby zmniejszyć ryzyko ukąszenia przez kleszcza należy:

• możliwie szczelnie okrywać ciało (koszula z długimi rękawami, spodnie z długimi nogawkami, kryte buty, wysokie skarpety – nie muszą być grube, żeby skutecznie ochronić – wskazane jest także nakrycie głowy); o odpowiedni strój należy zadbać zwłaszcza podczas prac polowych, pracy w lesie, zbierania owoców runa leśnego;
• nie siadać bezpośrednio na trawie, na zwalonych drzewach;
• unikać spacerów w wysokiej trawie, zaroślach – należy wybierać przetarte ścieżki;
• zachować szczególną ostrożność na terenach masowego występowania kleszczy i w sezonie ich wzmożonej aktywności;
• stosować środki odstraszające kleszcze – zawsze zgodnie z instrukcją producenta;
• uważnie sprawdzać ciało swoje i swoich dzieci po powrocie do domu.

Podejrzenie choroby zawodowej zgłasza się właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu i właściwemu inspektorowi pracy, których właściwość ustala się według miejsca, w którym praca była wykonywana. Właściwy państwowy powiatowy inspektor sanitarny, który otrzymał zgłoszenie choroby zawodowej, wszczyna postępowanie, a w szczególności kieruje rolnika do jednostki orzeczniczej na badanie, w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej rozpoznania. Inspektor sanitarny, na podstawie zebranego materiału dowodowego, a w szczególności, na podstawie orzeczenia lekarskiego  o rozpoznaniu choroby zawodowej i oceny narażenia zawodowego rolnika, wydaje decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej albo decyzję o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej.

Zapraszamy do zapoznania się z broszurami prewencyjnymi KRUS dostępnymi na stronie internetowej lub zapraszamy do najbliższej Placówki Kasy.

Opracowano w KRUS PT Świdnica wykorzystując materiały ze strony: www.krus.gov.pl