Szlak Ułanów Legii Nadwiślańskiej

Szlak Ułanów Legii Nadwiślańskiej to blisko 54-kilometrowy górski, pieszy, a przede wszystkim historyczny szlak biegnący od Świdnicy do Strzegomia.

Szlak został wytyczony z inicjatywy wałbrzyskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno -Krajoznawczego (PTTK) w 1960 r.

Znakowanie przebiegu trasy trzema pasami o barwie żółto - niebiesko - żółtej nawiązuje do kolorystyki umundurowania polskich ułanów będących w służbie wojsk cesarza Francji - Napoleona Bonaparte. Trasa upamiętnia przejście polskich lansjerów, którzy wyruszyli z Neapolu w celu udzielenia wsparcia wojskom napoleońskim w walce z Prusami. Szczególnym nawiązaniem historycznym jest znajdujący się w Parku Ułanów Nadwiślańskich (pod Czerwonym Wzgórzem 458 m n.p.m.) pomnik upamiętniający pierwszą zwycięską bitwę po rozbiorach - bitwę pod Strugą (Schlacht bei Adelsbach), do której doszło 15 maja 1807 r., pomiędzy wojskiem pruskim a legią polsko - włoską składającą się m.in. z polskich ułanów. O wyniku starcia w 42. rozdziale "Popiołów" wspomina patron strzegomskiego Liceum Ogólnokształcącego Stefan Żeromski "Ruszą w Prusactwo z kopyta, po polsku, co duchu w szkapach. Lancami psubratów - durch. W mig wywrócone i w puch rozbite zostały szwadrony huzarów tabaczkowych i pięknych dragonów błękitnych z różowymi wyłogami i bośniaków z lancami". Następnie zwycięskie wojsko triumfalnie wjechało do Wrocławia. 29 maja 1808 r. za udział w bitwie Krzyżem Legii Honorowej zostało odznaczonych 40 polskich lansjerów.

Obecnie przebieg szlaku przedstawia się następująco: Świdnica - Witoszów Dolny - Witoszów Górny - "Jeziorko Daisy" - Szczawienko - Zamek Książ - Podzamcze - Szczawno Zdrój - Struga - ruiny zamku Cisy - Chwaliszów - Dobromierz - Serwinów -Modlęcin - Granica - Stawiska - Strzegom.

Przebieg Szlaku Ułanów w gminie Strzegom.

Szlak Ułanów Legii Nadwiślańskiej w Strzegomiu zaczyna się w miejscu, gdzie kończy się szlak Martyrologii (niebieski), tzn. obok nieużytkowanego w chwili obecnej dworca kolejowego: Strzegom - miasto przy ul. Aleja Wojska Polskiego. Kierując się zgodnie z oznaczeniami, skręcamy w ul. J. Dąbrowskiego mijając po prawej stronie basteję obronną - kaplicę św. Antoniego, Bazylikę Mniejszą pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, dawną synagogę - obecny kościół św. Barbary, a następnie docieramy do centralnej części każdego miasta - Rynku. Wśród zabudowy śródrynkowej wyróżnia się budynek siedziby władz miasta - Ratusz Miejski oraz wzmiankowana w 1433 roku Wieża Targowa z futurystycznym, ważącym ok. 6 ton szklanym hełmem. W dalszą część trasy skręcamy w ul. Krótką i idąc wzdłuż odrestaurowanych średniowiecznych murów obronnych docieramy do ul. Dolnej, przy której przebiega wybudowana w 1911 r. w ramach przebudowy linii Strzegom - Marciszów estakada kolejowa. Miejsce w którym się obecnie znajdujemy, było krańcem średniowiecznego Strzegomia, przy którym stała nieistniejąca dzisiaj brama grabińska. W dalszą część wycieczki wyruszamy idąc wzdłuż rzeki Strzegomki - lewego najdłuższego dopływu Bystrzycy. Będąc na osiedlu Graby, warto na chwilę zboczyć ze szlaku i udać się na ul. Górniczą, skąd rozpościera się przepiękny widok na kopalnie granitu, a tym samym przekonać się, czy powiedzenia - "Strzegom granitem stoi" oraz "Strzegom - Granitowe Serce Polski" mają odzwierciedlenie w rzeczywistości. Wracając na ul. Wałbrzyską, po prawej stronie mijamy teren, na którym znajdował się zakład przemysłowy "Konpar", w którym pracowali jedni z pierwszych powojennych polskich osadników w Strzegomiu. Idąc w górę ulicy Wałbrzyskiej, powoli docieramy do drogi krajowej nr 5, skąd rozpościera się panorama Strzegomia z widokiem na słynne trzy góry, od których według niektórych podań pochodzi nazwa Strzegom. Inna legenda wskazuje, że nazwa miasta jest związana ze słowem "strzec", a w dalszej części twierdzi, że w tym miejscu żył lud, który zajmował się strzeżeniem przejścia przez góry. Dalsza część szlaku zaprowadzi nas do Stawisk, gdzie pobiegnie wzdłuż koryta rzeki Strzegomki aż do Granicy, w której znajduje się wzniesiony prawdopodobnie w 1908 roku (o tym mówi data nad wejściem) pałac. W nim po wojnie mieściła się szkoła. Majątek obecnie znajduje się w rękach prywatnych i jest niedostępny dla zwiedzających. Następnie idąc w kierunku Modlęcina, powoli opuszczamy teren gminy Strzegom, wchodząc na teren będący pod jurysdykcją gminy Dobromierz.

Zapraszamy do weekendowych wędrówek Szlakiem Ułanów Legii Nadwiślańskiej.

Jeżeli masz ciekawe zdjęcia ze Szlaku Ułanów Legii Nadwiślańskiej, posiadasz szersze informacje o nim lub o losach ułanów na terenie gminy i chcesz społecznie podzielić się nimi z naszymi czytelnikami, napisz do nas na adres redakcji: biuletyn@strzegom.pl.  Razem stworzymy przewodnik po gminie Strzegom.