15,5 mln zł na badania nad terapią fagową

Czy terapia fagowa jest bezpieczna i skuteczna w leczeniu przewlekłego zapalenia zatok przynosowych? Zweryfikują to naukowcy z Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu i Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN im. Ludwika Hirszfelda w ramach niekomercyjnego badania klinicznego. Konsorcjum, którego liderem jest IIiTD PAN, otrzymało na ten projekt grant z Agencji Badań Medycznych w wysokości blisko 15,5 mln zł.

Głównym badaczem jest dr hab. Tomasz Zatoński, prof. UMW, kierownik Katedry i Kliniki Otolaryngologii, Chirurgii Głowy i Szyi UMW. Badanie rozpocznie się jeszcze w tym roku i potrwa sześć lat.

Bakteriofagi to wirusy wyspecjalizowane w atakowaniu i niszczeniu różnego rodzaju bakterii. Ich zastosowanie w leczeniu zakażeń bakteryjnych może być alternatywą wobec antybiotykoterapii, które coraz częściej przestają być skuteczne.

– Rosnąca antybiotykooporność w ostatnich latach uznawana jest za jedno z największych zagrożeń dla zdrowia publicznego na całym świecie – tłumaczy dr hab. Tomasz Zatoński, prof. UMW. – W sytuacji, gdy coraz liczniejsze grupy bakterii nauczyły się bronić przed antybiotykami, konieczne jest poszukiwane innych metod terapii. Projekt, na który otrzymaliśmy dofinansowanie z ABM, dotyczy pacjentów z przewlekłym zapaleniem zatok przynosowych (PZZ). Choroba dotyka do 15 proc. populacji Europy oraz USA i jest jedną z częstszych przyczyn absencji w pracy. Manifestuje się obecnością mas polipów w obrębie zatok i nosa. Nos, stanowiący prawidłowy tor oddechowy, zostaje zablokowany, często dołączają się bóle głowy, co utrudnia choremu codzienne funkcjonowanie, w tym aktywność fizyczną. Ponadto istnieje ryzyko rozwinięcia się ognisk zapalnych. U licznych pacjentów, cierpiących na przewlekłe zapalenie zatok przynosowych, stwierdzamy nadkażenie gronkowcem złocistym, które utrudnia standardowe leczenie i sprzyja nawrotom choroby.

Najczęstsze metody leczenia PZZP to miejscowe stosowanie leków obkurczających błonę śluzową nosa i zatok lub antybiotykoterapia, która często nie jest skuteczna. Standardem w leczeniu jest chirurgia: funkcjonalna endoskopowa operacja zatok. Teraz wrocławscy badacze przetestują możliwości bakteriofagów w walce z tą uciążliwą chorobą, która potrafi ciągnąć się tygodniami i nawracać nawet wielokrotnie w ciągu roku.

– Preparat z bakteriofagami aplikuje się do nosa pacjenta – dodaje dr hab. Tomasz Zatoński. – Choć to żywe wirusy, nie ma obaw, by mogły się stać przyczyną nowej infekcji. Ich unikatowe właściwości polegają na tym, że niszczą jedynie określone bakterie. Nie mają licencji na zabijanie, działają raczej jak zabójcy na zlecenie, których jedynym celem są drobnoustroje zlokalizowane w zatokach.

Ze strony IIiTD badanie będzie realizowane przez Ośrodek Terapii Fagowej Centrum Medycznego Instytutu i Laboratorium Bakteriofagowe, kierowane przez prof. Andrzeja Górskiego. Kierownikiem administracyjnym projektu jest prof. Ryszard Międzybrodzki, kierownik Centrum Medycznego IITD PAN.

– Jak wiadomo, mimo wielkiego wzrostu zainteresowania terapią fagową na arenie międzynarodowej, nie udało się dotychczas uzyskać potwierdzenia jej skuteczności z zastosowaniem podwójnie zaślepionego badania klinicznego z użyciem placebo – podkreśla prof. Andrzej Górski. – Dlatego obecny projekt stanowi szansę na dokonanie znaczącego postępu w upowszechnieniu tej terapii zgodnie z wymaganiami współczesnej medycyny.

Projekt „Niekomercyjne badanie kliniczne dla potwierdzenia bezpieczeństwa i skuteczności terapii fagowej w leczeniu przewlekłego zapalenia zatok przynosowych – RHINOPHAGE" został wysoko oceniony w tegorocznej edycji konkursu ABM na niekomercyjne badania kliniczne. Uzyskując 165 pkt znalazł się na trzecim miejscu listy rankingowej.  – Jest to już IX projekt z dofinansowaniem z ABM realizowany przez badaczy UMW – podsumowuje dyrektor Uniwersyteckiego Centrum Wsparcia Badań Klinicznych we Wrocławiu Marta Duda-Sikuła. – Obecnie prowadzimy badania o łącznej wartości blisko 100 mln złotych.