86. rocznica I Kongresu Polaków w Niemczech

20 Zobacz galerię

Dzisiaj wspominamy wszystkich tych, którzy zachowali polskość w niemieckim Breslau. Nasi rodacy spod znaku Rodła w tych niezwykle trudnych warunkach hitlerowskich Niemiec  kultywowali polski język, kulturę i narodowe tradycje.

Uroczystość przy kościele pw. św. Marcina zgromadziła przedstawicieli władz państwowych, samorządowych, licznych instytucji, młodzież harcerską i uczniów ze szkół kultywujących tradycję Polonii wrocławskiej (Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 15, Szkoła Podstawowa nr 25 im. Franciszka Juszczaka, Szkoła Podstawowa nr 63 im. Anny Jasińskiej, Sportowa Szkoła Podstawowa nr 72 im. Władka Zarembowicza, Szkoła Podstawowa nr 93 im. Tradycji Orła Białego, Zespół Szkół Logistycznychz). W tym kościele od 1921 roku do 17 września 1939 roku gromadzili się Polacy na modlitwie w języku polskim, traktując również świątynię jako miejsce spotkań.

Po II wojnie światowej tradycję Polonii wrocławskiej zachowywało Towarzystwo Miłośników Wrocławia, a zgromadzona przez TMW część obszernego archiwum Polonii Wrocławskiej dzisiaj jest pod opieką Centrum Historii Zajezdnia.

Centrum Historii Zajezdnia pamięta o Polakach, którzy będąc mniejszością w III Rzeszy i żyli w warunkach ciągłego zagrożenia.

Stworzyliśmy aplikację „Być Polakiem w Breslau” (3 trasy: ścieżka Polonii, ścieżka wrocławskich harcerzy i studentów, trasa wspomnieniami Rudolfa Tauera), wydaliśmy reedycję wspomnień „Do nich przyszła Polska” pod redakcją Alicji Zawiszy, prowadzimy stronę internetową o wrocławskich cmentarzach, gdzie można znaleźć informacje o członkach przedwojennej Polonii. W ramach Sieci Ziem Zachodni i Północnych prowadzimy szeroki program badawczy, który ma ustalić stan wiedzy o Związku Polaków w III Rzeszy na zachodzie i północy dzisiejszej Polski. — Andrzej Jerie, dyrektor Centrum Historii Zajezdnia

O różnych aspektach życia Polaków w Breslau opowiadali zgromadzonym Jacek Protasiewicz, wicewojewoda dolnośląski („w tamtych czasach, aby spotkać się pod biało-czerwoną, trzeba było ojczyznę nie tylko kochać, ale trzeba było dużej odwagi”) i Ewa Skrzywanek, Dolnośląska Kurator Oświaty, która jest depozytariuszką pamięci o Polonii Wrocławskiej i od lat aktywizuje wszystkich do pamiętania o Polonusach z przedwojennego Wrocławia.

Przedwojenna Polonia Wrocławska w tym kościele nie tylko się modliła, ale też spotykała i czerpała otuchę z tego miejsca. Tutaj się spotykali, a po kościele wychodzili na majówki, na uroczystości, przychodzili do cukierni na pl. Bema, gdzie Polonusi chodzili na pyszne ciastka i pyszne lody. Ta Polonia wymyśliła prawdy, które miały im służyć na te trudne lata – szykanowani, prześladowani, nie mogli harcerze chodzić w polskich mundurach w Breslau; byli za to bici. Dziś na te trudne czasy hasło Polak Polakowi bratem jest chyba dzisiaj hasłem jednym z najważniejszych. — Ewa Skrzywanek, Dolnośląska Kurator Oświaty

Różne aspekty życia Polaków w Breslau naświetlili dr hab. Kamil Dworaczek i dyrektor Oddziału IPN we Wrocławiu i dr Marek Mutor, zastępca dyrektora Ossolineum.

Obchody 86. rocznica I Kongresu Polaków w Niemczech zawierają jeszcze dwa elementy:

•         8 marca 2024, godz. 12:00 oraz 14:00, Centrum Historii Zajezdnia, ul. Grabiszyńska 184, prezentacja wystawy „Przedwojenna Polonia Wrocławska” z oprowadzaniem (konieczne wcześniejsze zapisy grup szkolnych).
•          14 marca 2024, godz. 10:00, Aula dla Kultury. Zespół Szkół nr 1, ul. Słubicka 29-33, pokaz filmu „Breslau Rudolfa Tauera” oraz spotkanie z reżyserem, Marcinem Bradke.

fot. Iryna Marczenko

____________________________________

I Kongres Polaków w Berlinie, który odbył się 6 marca 1938 r., był największym zgromadzeniem Polaków w Niemczech. Ta wielka manifestacja narodowa zgromadziła 5 tys. delegatów reprezentujących około 1,5 miliona Polaków mieszkających na terenie hitlerowskich Niemiec. Pod koniec obrad Kongresu uchwalono tzw. prawdy Polaków, które stanowić miały swoisty drogowskaz dla naszych rodaków w Niemczech. Wydarzenie to stanowiło wyraz jedności oraz męstwa Polonii w kraju rządzonym przez reżim Hitlera.