E-recepty – co należy o nich wiedzieć i jakie zmiany w 2023 roku przygotował rząd w kwestii ich wystawiania?

Wprowadzenie e-recept stanowiło ogromny krok naprzód, jeśli chodzi o polską medycynę. Przyniosło to również wiele korzyści dla pacjentów, w tym możliwości korzystania z telemedycyny i konsultacji z lekarzem na odległość. E-recepty online nie różnią się od tych wystawianych stacjonarnie, a niekiedy można je otrzymać znacznie szybciej, i to bez wychodzenia z domu. Czas pokazał jednak, że pewne kwestie związane z telemedycyną i wystawianiem e-recept wymagają dodatkowych regulacji. Jakie zmiany w 2023 roku mają dotyczyć wystawiania e-recept i w jakim celu mają być wdrożone? Sprawdzamy!

Czym są e-recepty i jak działają?

E-recepty są dokumentami elektronicznymi, które uprawniają pacjenta do wykupienia w aptece przepisanych przez lekarza medykamentów. Elektroniczne recepty zastąpiły znane z lat wcześniejszych recepty papierowe. Zalet ich wprowadzenia jest wiele. Przede wszystkim ich realizacja w aptece jest łatwiejsza – nie trzeba mieć wersji papierowej, by wykupić leki. Wyeliminowano też błędy ludzkie, w tym problemy z odczytaniem przez farmaceutę pisma lekarza. Zaletą wprowadzenia e-recept jest również możliwość wglądu do wcześniej otrzymywanych dokumentów z poziomu portalu IKP, co umożliwia m.in. sprawdzenie ich wcześniejszego dawkowania itd. Nie trzeba też się martwić o zgubienie e-recepty, gdyż jako dokument cyfrowy widnieje w systemie i pacjent ma do niej dostęp w każdym momencie. E-recepty ułatwiają też działanie telemedycyny, gdyż do ich wystawienia i późniejszej realizacji nie jest potrzebny osobisty kontakt na linii pacjent-lekarz.

Kto może otrzymać e-receptę i jak ją zrealizować?

E-receptę od uprawnionego lekarza czy felczera może otrzymać pacjent mający wskazania do przyjęcia danego leku i jednocześnie niemający przeciwwskazań do terapii. O wystawieniu e-recepty pacjentowi każdorazowo decyduje specjalista, uwzględniając informacje zebrane w wywiadzie medycznym, wyniki przeprowadzonych badań czy też inne ważne dane dotyczące stanu zdrowia pacjenta i jego historii medycznej. E-receptę od lekarza można też otrzymać w ramach e-konsultacji, czyli konsultacji odbywających się za pośrednictwem Internetu.

Bez względu na to, czy pacjent otrzyma e-receptę stacjonarnie, czy też online, może wykupić leki w aptece na różne sposoby, zależnie od swoich preferencji:

• wykorzystując 4-cyfrowy kod e-recepty, który otrzyma SMS-em, a także podając numer PESEL osoby, której wystawiono e-receptę;
• korzystając z kodu kreskowego e-recepty, który znajduje się na jej wydruku informacyjnym (ten można znaleźć w IKP, a poza tym jest wysyłany do pacjenta mailowo).

By móc zrealizować e-receptę w aptece, należy dopilnować, aby nie przekroczyć jej terminu ważności, a te są nieco inne dla różnych typów leków. Większość e-recept jest ważna 30 dni, ale np. e-recepta na antybiotyki jedynie 7 dni.

Zmiany w wystawianiu e-recept w 2023 roku

W roku 2023 dojdzie do wielu zmian, jeśli chodzi o wystawianie e-recept oraz możliwość ich realizacji. Jedną z planowanych regulacji jest zapobieganie możliwości hurtowego wystawiania e-recept. Nieprawidłowości w tym zakresie rejestrowane są już od jakiegoś czasu, jeśli chodzi o pracę niektórych lekarzy, co wymaga wprowadzenia środków zapobiegających dalszym nadużyciom. Wystawienie e-recepty nie może być „automatyczne” – niezbędny jest czas poświęcony na analizę konkretnego przypadku pacjenta, jego objawów, stanu zdrowia i historii medycznej – dopiero na tej podstawie, a często dodatkowo na podstawie konkretnych wyników badań, możliwe jest wystawienie e-recepty na lek bezpieczny dla danej osoby.

Planowane w 2023 roku zmiany w wystawianiu e-recept mają również dotyczyć preparatów zawierających środki odurzające, psychotropowe lub prekursory kategorii 1. Chodzi o ograniczenie możliwości przepisywania wspomnianych leków bez fizycznego zbadania pacjenta (z pewnymi określonymi w ustawie wyjątkami) – może to pomóc w zapobieganiu łatwemu dostępowi do wspomnianych środków, co znów stanowi zagrożenie dla zdrowia publicznego.

Zmieni się również kwestia możliwości wystawiania e-recept opiewających na leki przeznaczone do długotrwałej terapii. Dotychczas możliwe były tzw. recepty roczne, jednak planowane jest odejście od tych e-recept. Zmiany w 2023 mają się natomiast wiązać z wprowadzeniem możliwości jednorazowego wystawienia pacjentowi recept na leki wystarczające na nie dłużej niż 180 dni terapii. Jedna e-recepta nie mogłaby zawierać ilości leku na więcej niż 60 dni. Jednocześnie w ramach jednej wizyty lekarz nie mógłby wystawić więcej niż 6 recept na następujące po sobie okresy na łączną ilość leków potrzebnych do terapii maksymalnie 180-dniowej. Warto wiedzieć, że jeśli pacjent nie dopilnuje, że kończą mu się leki, a do kontynuowania terapii będzie pilnie potrzebować nowej e-recepty, może skorzystać z e-konsultacji, na które nie trzeba umawiać się z wyprzedzeniem. Przykładowo portal tendoktor.pl umożliwia e-konsultacje z możliwością wystawienia e-recepty 7 dni w tygodniu – by z nich skorzystać, nie trzeba nawet wychodzić z domu.