Film „Raj utracony” i dyskusja na 10 lat „Lukru i mięsa” – znamy program otwarcia MIASTOmovie!

Filmem, który otworzy 10. edycję festiwalu, będzie „Raj utracony. Historia znikania” (Paradise Lost. History in the Unmaking) w reżyserii Andy'ego Howletta – obraz, który w rzeczowy, ale i zabawny sposób dokumentuje proces wymazywania z krajobrazu Birmingham wybudowanego w 1973 roku gmachu Biblioteki Centralnej. Na początku XXI wieku, gdy historycy architektury obwołali budynek projektu Johna Madina jednym z najznakomitszych przykładów brytyjskiego brutalizmu, włodarze miasta planowali już jego wyburzenie, głośno mówiąc o nim jako o skazie na miejskiej przestrzeni.

FILM OTWARCIA Mm10

28.09, 18:00

Raj utracony - historia znikania

Paradise Lost. History in the Unmaking, reżyseria: Andy Howlett / Wielka Brytania 2021 / 84’ 

Biblioteka Centralna w Birmingham powstała w 1973 roku jako jeden z elementów nigdy nie ukończonego modernistycznego projektu przebudowy centrum miasta – kompleksu Paradise Circus. Na początku XXI wieku, gdy historycy architektury i aktywiści obwołali gmach projektu Johna Madina jednym z najznakomitszych przykładów brytyjskiego brutalizmu, włodarze Birmingham planowali już jego wyburzenie, głośno mówiąc o nim jako o szkaradnej skazie na miejskiej przestrzeni. Film Andy’ego Howletta rozpoczyna się w momencie, gdy wyrok na budynek już zapadł. To próba szerokiej, wieloaspektowej analizy miejsca biblioteki tak w urbanistycznym i społecznym krajobrazie Birmingham, jak i w kulturowej i politycznej historii Wielkiej Brytanii oraz świata. W rzeczowy i zabawny sposób, w formie czerpiącej między innymi z poetyki wideoeseju czy vloga, reżyser wskazuje zarówno na zalety, jak i wady budynku, starając się przy tym odpowiedzieć na pytanie: czy to, że uznano go za brzydki, jest wystarczającym argumentem, by zniknął na zawsze z naszych oczu?

„Lukier i mięso” 10 lat później – wokół architektury w Polsce po 2012 roku
Moderacja: Marcin Kwietowicz
Goście i gościni: Anna Cymer, Grzegorz Piątek, Jarosław Trybuś

Filmowi otwarcia 10. edycji festiwalu towarzyszyć będzie spotkanie z okazji 10-lecia książki „Lukier i mięso. Wokół architektury w Polsce po 1989 roku”. W 2012 roku Marcin Kwietowicz, Grzegorz Piątek i Jarosław Trybuś przeprowadzili gęstą od tematów i kontekstów rozmowę o rodzimym projektowaniu. Jej osią były dwie kategorie: „lukier”, czyli spektakularne gmachy, realizowane przez modne pracownie i głośnych architektów oraz „mięso” – architektura, z którą obcujemy na co dzień, tysiące zwyczajnych budynków w polskich miastach i miasteczkach.

Tym razem Kwietowicz, Piątek i Trybuś, wraz z towarzyszącą im Anną Cymer, podyskutują o estetycznych - i nie tylko - preferencjach w polskiej architekturze po 2012 roku. Spotkanie będzie szansą na prześledzenie zmian, które na przestrzeni ostatniej dekady zaszły w narracji o nowopowstających budynkach oraz kolejną okazją do zrozumienia estetyki obiektów, które poprzez swą niestandardową formę wydają się niepasujące do przestrzeni miast. Nie ominie nas rozmowa o skomplikowanym stosunku do powojennego modernizmu i postmodernizmu oraz (nie)praktycznych aspektach pozbywania się realizowanych w tych stylach budynków z miejskiego krajobrazu.

Czym zachwycamy się dziś, rozmawiając o architekturze? Które architektoniczne wizualizacje rozpalają nas na tyle, że nie możemy się doczekać, by porównać je z rzeczywistością? Jakie wątki przegapiliśmy, gdy stawialiśmy dofinansowywane ze środków unijnych stadiony, lotniska, instytucje kultury? Co mówi o nas wciąż praktykowany w formie zarówno biurowców, jak i mieszkaniówek neomodernizm, który po latach postmodernistycznego eklektyzmu miał być powrotem do prostoty i szczerości, lecz coraz rzadziej jest gwarancją jakości? W jaki sposób po dziesięciu latach nasi goście odpowiedzą na pytanie, które zadali sobie w 2012 roku: co i kiedy zmusi architekturę do zmiany? I na inne, kluczowe dla tegorocznej edycji festiwalu: czy i dlaczego porzuciliśmy rozmowę o „lukrze”, by skupić się na „mięsie”? 

BIO:

Marcin Kwietowicz - architekt, projektant zarówno luksusowych warszawskich sklepów, jak i przestrzeni dla sztuki: Pawilonu Edwarda Krasińskiego (z BAR Architects, 2008) czy aranżacji polskiego pawilonu na Biennale Sztuki w Wenecji (2005). W konkursie „Życie w architekturze” budynek jego współautorstwa (z Piotrem Brzozą, 2010) został uznany za najlepszy dom jednorodzinny lat 2000-2012 w Polsce oraz otrzymał nagrodę architektoniczną prezydenta Warszawy za najlepszy budynek mieszkalny lat 2001-2014. Projektuje scenografie wystaw (m.in. w Muzeum Sztuki Nowoczesnej), sędzia konkursowy Stowarzyszenia Architektów Polskich oraz nauczyciel w Wyższej Szkole Ekologii i Zarządzania w Warszawie.

Mijającą dekadę od wydania książki podsumowuje tak:

Po latach u mnie niewiele się zmieniło - dostałem kilka nagród, choć większość za ten sam dom. Zaprojektowałem kilka ciekawych wystaw. Podejmuję też coraz większe tematy - np. budynek prokuratury w Katowicach (ponad 20 000 m2, wyróżnienie w konkursie). W ogóle z większą śmiałością zacząłem uczestniczyć w konkursach realizacyjnych - m.in. na przebudowę Pałacu Lubomirskich w Lublinie na siedzibę Muzeum Ziem Wschodnich (II nagroda) czy pomnik Bitwy Warszawskiej (wyróżnienie). Jak dotąd żadnego nie udało mi się wygrać, więc nadal gros moich realizacji jest w niewielkiej skali (wnętrza mieszkań, nadbudowy, domy, wystawy). Zostałem także sędzią konkursowym Stowarzyszenia Architektów Polskich oraz nauczycielem (WSEiZ w Warszawie).

Anna Cymer - historyczka architektury, absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, zajmująca się popularyzacją wiedzy na temat architektury. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, laureatka Nagrody Dziennikarskiej Izby Architektów RP. Autorka uznanej książki „"Architektura w Polsce 1945 - 1989”"

Grzegorz Piątek - krytyk i badacz architektury, kurator, z wykształcenia architekt. Autor książek „Sanator. Kariera Stefana Starzyńskiego” (2016), „Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944-1949” (finał Nagrody Literackiej Nike, 2020), „Niezniszczalny Bohdan Pniewski. Architekt salonu i władzy” (2021) oraz „Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja” (2022), współautor innych publikacji poświęconych miastu i architekturze. W latach 2005-2011 członek redakcji miesięcznika „Architektura-murator”, współpracował m.in. z „Gazetą Stołeczną”, „Salonem”, „Dobrym Wnętrzem”, „Vogue Polska”. W latach 2011-2019 działał w Fundacji Centrum Architektury, gdzie opracował m.in. polskie wydania pism Le Corbusiera, Rema Koolhaasa i Jane Jacobs. W 2008 roku współtworzył wystawę „Hotel Polonia. The Afterlife of Buildings” nagrodzoną Złotym Lwem na XI Biennale Architektury w Wenecji, następnie m.in.: „Open:Poland. Architecture and Identity” w Royal Institute of British Architects w Londynie, „Modernización” podczas festiwalu PhotoEspaña oraz „Dane warszawskie” w Muzeum Warszawy. 

Jarosław Trybuś - historyk sztuki, krytyk architektury, kurator wystaw, wykładowca, autor między innymi „Warszawy niezaistniałej” i „Przewodnika po warszawskich blokowiskach”. Współkurator (z Grzegorzem Piątkiem) wystawy „Budynków życie po życiu” w Pawilonie Polskim na Biennale Architektury w Wenecji, nagrodzonej Złotym Lwem. Od 2012 roku zastępca dyrektora Muzeum Warszawy i kurator wystawy głównej „Rzeczy warszawskie”.