„Grzegorz Gerwazy Gorczycki – Completorium” – pierwsza płyta winylowa wydana przez Narodowe Forum Muzyki

piątek, 20.5.2022 13:37 251 0

Ukazał się pierwszy winylowy album Narodowego Forum Muzyki. Na płycie, nagranej przez Wrocław Baroque Ensemble pod dyrekcją Andrzeja Kosendiaka, znalazło się Completorium Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego, czyli muzyczne opracowanie wybranych części komplety – ostatniego nabożeństwa liturgii godzin. Dzieło zostało uzupełnione właściwymi dla celebracji liturgii godzin antyfonami i fragmentami z monodii gregoriańskiej. Wydawnictwo dopełnia muzykologiczny komentarz przygotowany przez dr. Macieja Jochymczyka we współpracy z dr. hab. Jakubem Kubieńcem, prof. UJ.
 
Album winylowy Grzegorz Gerwazy Gorczycki – Completorium to kolejne wydawnictwo ukazujące się w ramach przygotowywanego przez Narodowe Forum Muzyki i CD Accord od 2012 roku cyklu Music First. Muzyka I Rzeczypospolitej, który prezentuje twórczość mistrzów polskiego renesansu i baroku pod dyrekcją Andrzeja Kosendiaka.
 
Nagranie zarejestrowano w doskonałej akustycznie Sali Głównej Narodowego Forum Muzyki im. Witolda Lutosławskiego we Wrocławiu. Reżyseria nagrań, montaż, mastering: Andrzej Sasin, Aleksandra Nagórko (CD Accord).
 
 
Płytę winylową Grzegorz Gerwazy Gorczycki – Completorium można kupić w Kasie NFM, w księgarni Niskie Łąki oraz online na stronie NFM.
 
TYTUŁ: Grzegorz Gerwazy Gorczycki – Completorium
 
Wykonawcy:
Andrzej Kosendiak – dyrygent
Wrocław Baroque Ensemble:
Aldona Bartnik, Aleksandra Turalska – soprany
Piotr Olech, Daniel Elgersma – kontratenory
Maciej Gocman, Florian Cramer – tenory
Tomáš Král, Jaromír Nosek – basy
Zbigniew Pilch, Mikołaj Zgółka – skrzypce
Fruzsina Hara, Stefan Leitner – trąbki
Přemysl Vacek – teorba
Julia Karpeta – viola da gamba
Krzysztof Karpeta – violone
Marta Niedźwiecka – pozytyw
 
Program:
Grzegorz Gerwazy Gorczycki (ok. 1665–1734) – Completorium
 
A                                                                                                           [13′58]
[1] Deus in adiutorium                                                                 0′39
[2] Antiphona (incipit): Miserere                                              0′06
[3] Psalmus: CUM INVOCAREM                                3′54
[4] Psalmus: IN TE DOMINE SPERAVI                      4′02
[5] Psalmus: QUI HABITAT                                                          5′15
 
B                                                                                                           [12′44]
[6] Psalmus: ECCE NUNC BENEDICITE                     2′53
[7] Antiphona: Miserere                                                              0′18
[8] Hymnus: TE LUCIS ANTE TERMINUM                2′51
[9] Capitulum: Tu autem in nobis est Domine                     0′26
[10] Responsorium breve: IN MANUS TUAS                        1′33
[11] Versus: Custodi nos, Domine                                            0′23
[12] Antiphona (incipit): Salva nos                                          0′05
[13] NUNC DIMITTIS                                                                     3′41
[14] Antiphona: Salva nos                                                           0′30
 
Czas całkowity:                                                                               26′42
 
Źródła śpiewów gregoriańskich:
Liber usualis missae et officii pro Dominicis et festis cum cantu Gregoriano, Paris 1960:
Deus in adiutorium, s. 263f
Tu autem in nobis es Domine, s. 269, 123, 120
Custodi nos, Domine, s. 270

Antiphonale Cracoviense de tempore, 1423, rękopis, sygn. Ms. 47 oraz Antiphonale Cracoviense, 1471, rękopis, sygn. Ms. 53 z Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej na Wawelu:
Miserere
Salva nos
 
Nagrano w Sali Głównej Narodowego Forum Muzyki im. Witolda Lutosławskiego we Wrocławiu 5 maja 2021 roku.
 
Reżyseria nagrania, montaż, mastering: Andrzej Sasin, Aleksandra Nagórko
 
NFM 1-V, ACD 301-V
 
Patronat medialny: Program II Polskiego Radia
 
 
Completorium to jeden z najobszerniejszych i najszerzej znanych utworów Gorczyckiego. Jest to muzyczne opracowanie wybranych części komplety, czyli ostatniego nabożeństwa liturgii godzin. [...] W tradycji rzymskiej modlitwa na zakończenie dnia pojawiła się najpóźniej we wczesnym średniowieczu i od tamtego czasu, aż do reformy brewiarza w latach siedemdziesiątych XX wieku, nie zmieniła w znaczącym stopniu swojej struktury.
                W przeciwieństwie do innych godzin kanonicznych składały się nań głównie elementy stałe, te same, które zostały uwzględnione w opracowaniu Gorczyckiego: cztery psalmy zawierające aluzje do końca dnia i spoczynku (Ps 4 Cum invocarem, Ps 31[30] In Te Domine speravi, Ps 91[90] Qui habitat, Ps 134[133] Ecce nunc benedicite), hymn (Te lucis ante terminum), responsorium breve (In manus tuas) oraz kantyk Symeona (Nunc dimittis, Łk 2,29–32) z przesłaniem o charakterze eschatologicznym – kończąc dzień trzeba być gotowym (jak świątobliwy starzec z Jerozolimy) na zakończenie ziemskiej wędrówki. Całość zamykała jedna z czterech antyfon maryjnych, dobierana zależnie od okresu liturgicznego. […]
W czasach Gorczyckiego celebracja liturgii godzin odbywała się w katedrze według rytu kurii rzymskiej, który pod koniec XVI wieku zastąpił lokalne zwyczaje krakowskie. Potrydencki ryt rzymski przewidywał śpiew jednej antyfony do wszystkich psalmów (Miserere mihi, Domine w ciągu roku lub Alleluia w okresie paschalnym) oraz stałej antyfony do kantyku Symeona, przy czym w praktyce przed psalmami i kantykiem zwykle intonowano tylko początki antyfon, po nich zaś śpiewano całe. W niniejszym nagraniu wykorzystano zapisy z przedtrydenckich antyfonarzy krakowskich. [...]
                Oprócz wspomnianych antyfon, zgodnie z porządkiem nabożeństwa, wykonawcy dodali także śpiewane chorałowo: werset wprowadzający (Deus in adiutorium, Ps 70[69],2), capitulum, czyli krótkie czytanie (Tu autem in nobis es Domine), versus kończący responsorium (Custodi nos, Domine) oraz drugą strofę hymnu Te lucis ante terminum pominiętą w opracowaniu wawelskiego kapelmistrza. Należy odnotować, że pewne wskazówki dotyczące łączenia opracowania polifonicznego z monodią gregoriańską figurują w jedynym zachowanym rękopisie Completorium Gorczyckiego, odnalezionym w 1961 roku w zbiorach kościoła parafialnego w Rakowie Opatowskim. […]
                Completorium Gorczyckiego zostało skomponowane na skład bardzo często wykorzystywany w środkowoeuropejskiej muzyce religijnej tego czasu: czterogłosowy zespół wokalny, dwoje skrzypiec, dwie trąbki naturalne (clarino) i organy, których partię zanotowano, zgodnie z ówczesną konwencją, w postaci basu cyfrowanego. Para trąbek występuje tylko w pierwszej i ostatniej części, a jedna z nich gra w czwartym psalmie (Ecce nunc benedicite); choć ich głosy oznaczono w źródle jako nieobligatoryjne (ad libitum) i momentami zdwajają one skrzypce, obecność instrumentów dętych jest bardzo istotna dla kolorytu kompozycji.
 
Maciej Jochymczyk, tekst zamieszczony w booklecie dołączonym do płyty
 

Dodaj komentarz

Komentarze (0)