L-karnityna – właściwości, działanie i rola w organizmie

Podstawowym zadaniem L-karnityny jest wsparcie procesów przekształcania kwasów tłuszczowych w energię. Substancja ta jest w części syntetyzowana w organizmie, ale można ją też pobierać z pożywieniem.

Niewłaściwe stężenie L-karnityny może prowadzić do zaburzeń pracy serca, dysfunkcji nerek, chorób wątroby, osłabienia mięśni oraz innych groźnych chorób i schorzeń. W tym artykule wyjaśniamy, czym jest L-karnityna, jakie ma właściwości oraz jaką rolę pełni w organizmie.

Czym jest L-karnityna?

L-karnityna to organiczny związek chemiczny syntetyzowany z metioniny i lizyny w mózgu, nerkach i wątrobie. W organizmie dorosłego człowieka znajduje się zwykle ok. 20 g L-karnityny zlokalizowanej przede wszystkim w sercu i mięśniach szkieletowych.

Karnityna występuje w organizmie w postaci dwóch izomerów optycznych: w formie D oraz L, przy czym tylko wersja L wykazuje aktywność biologiczną. To powoduje, że jedynie karnitynę w formie L należy suplementować oraz dostarczać w naturalny sposób organizmowi w codziennej diecie.

Rola L-karnityny w organizmie

Substancja ta pełni ważną rolę w organizmie człowieka. Przede wszystkim transportuje kwasy tłuszczowe z cytoplazmy do mitochondrium, w którym w późniejszym etapie występuje uwolnienie energii niezbędnej do prawidłowego działania organizmu.

Składnik ten wykazuje również zdolność do obniżania poziomu triacylogliceroli oraz cholesterolu, a także działanie antyoksydacyjne oraz stabilizujące na błony komórkowe (np. erytrocytów). L-karnityna służy też do usuwania z organizmu niektórych leków, regulacji stężenia wewnątrzkomórkowego żelaza. Bierze udział w wybranych przemianach węglowodanów, np. przez zmniejszenie wykorzystania glikogenu jako materiału energetycznego. Ma ponadto udział w procesie metabolizmu aminokwasów rozgałęzionych, np. izoleucyny, leucyny i waliny.

Źródła L-karnityny w organizmie człowieka

W organizmie dorosłej osoby powstaje w ciągu dnia od ok. 10 do nawet 35 mg L-karnityny. Substancja ta jest syntezowana w mózgu, nerkach i wątrobie, a następnie transportowana z krwią do innych części ciała. Do prawidłowej syntezy niezbędne są: metionina, lizyna, niacyna, kwas askorbinowy, jony żelaza oraz pirodyksyna. Synteza ta pokrywa ok. 25% dziennego zapotrzebowania na L-karnitynę.

Dlatego też, aby dostarczyć organizmowi więcej tej substancji, należy odpowiednio się odżywiać. Pożywienie bądź suplementacja powinny dostarczać ok. 75% dziennego zapotrzebowania na L-karnitynę. Głównym źródłem tego składnika są ryby, przetwory mleczne i mleko, a także mięso, w tym zwłaszcza wieprzowina, wołowina i baranina. L-karnityna znajduje się też w takich produktach jak nasiona soi, awokado i zboża, ale występują w nich w bardzo małej ilości.

Suplementacja u sportowców

Suplementacja L-karnityną jest szczególnie polecana u sportowców ze względu na to, że nadmierny wysiłek sprzyja powstawaniu jej niedoborów. Dlatego w czasie wzmożonych treningów zaleca się przyjmowanie ok. 3 gramów dziennie tej substancji.