Lewiatan: Kaucja za butelkę powinna wynosić 1 zł

Podniesienie wysokości kaucji dla butelek szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra z 0,5 zł do 1 zł – proponuje Konfederacja Lewiatan.

W projekcie rozporządzenia ministra klimatu i środowiska w sprawie wysokości kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań zaproponowano, aby wynosiła ona 0,5 zł.

- Taka stawka kaucji w przypadku butelek szklanych wielokrotnego użytku jest za niska biorąc pod uwagę, że powinna ona zachęcać do zwracania pustych opakowań. Nie bierze pod uwagę obecnie stosowanej na rynku kaucji na butelki wielokrotnego użytku w wysokości 1 zł.  Wyższa kaucja skutecznie zachęci konsumentów do zwracania opakowań i przyczyni się do niezaśmiecania środowiska oraz wzrostu poziomu ponownego wykorzystania tych opakowań. To kwota łatwa do zapamiętania i akceptowana społecznie. Przy obecnym wzroście cen i płac nie jest na tyle wysoka, aby ludzie mieli odmawiać sobie zakupu napojów. 1 złoty to kwota prosta w operacjach finansowych i zapisie w materiałach informacyjnych systemu. W placówkach handlowych zarówno wpłata, jak i wypłata kaucji nie będzie wymagała dodatkowego rozmieniania pieniędzy i posiadania dużych ilości bilonu do realizacji operacji związanych z odbiorem kaucji  – mówi Piotr Mazurek, ekspert ds. gospodarki obiegu zamkniętego Konfederacji Lewiatan.

Na rynku polskim kaucja w wysokości 0,5 zł była stosowana zanim dotknęła nas wysoka inflacja. W  ostatnich dwóch latach jej realna  wartość  znacząco się obniżyła, co wpłynęło na zmniejszenie motywacji do zwrotu butelek, a przedsiębiorstwa oferujące takie butelki zaczęły notować spadek poziomu zwrotów. Po podjęciu decyzji o podwyżce kaucji do 1 zł trend się odwrócił i obecnie obserwujemy wzrost zwrotu pustych opakowań. Proponowana wysokość kaucji będzie obowiązywać od roku 2025 i w latach późniejszych, a więc jej realna wartość (w odniesieniu do cen rynkowych) jeszcze bardziej się obniży.

Ustalenie wysokości kaucji na butelki szklane wielokrotnego użytku na niższym poziomie niż obecnie, może prowadzić do  nadużyć, w których opakowania objęte nowym systemem kaucyjnym będą zwracane jako opakowania objęte dotychczasowymi systemami w celu uzyskania zwrotu wyższej kaucji. 

Może też doprowadzić  do znaczącego utrudnienia rozliczeń pomiędzy uczestnikami systemu kaucyjnego w okresie przejściowym od 1 stycznia do 31 grudnia 2025 r., w którym na rynku będą dostępne opakowania objęte dotychczasowymi systemami pobierania i zwracania kaucji, a także opakowania objęte nowym systemem kaucyjnym. Zróżnicowanie wysokości kaucji za tego samego rodzaju opakowania wprowadzone do obrotu przed i po 1 stycznia 2025 roku może wymagać wprowadzenia dodatkowego systemu ich sortowania przez przedsiębiorców prowadzących jednostki handlu detalicznego lub hurtowego.

System kaucyjny ma zostać uruchomiony w Polsce w 2025 roku i ma obejmować:

• opakowania jednorazowe z tworzyw sztucznych po napojach o pojemności do 3 l.
• butelki szklane wielokrotnego użytku po napojach o pojemności do 1,5 l.
• puszki metalowe po napojach o pojemności do 1 l.

Kaucja będzie zwracana bez okazywania paragonu, obowiązkowo w sklepach o powierzchni powyżej 200 m2, pozostałe sklepy będą mogły przystąpić do systemu dobrowolnie.

Przedsiębiorcy zrzeszeni w Konfederacji Lewiatan są zgodni, że wprowadzenie systemu kaucyjnego to dobre rozwiązanie. Jednak, aby udało się wypełnić ambitne cele dotyczących zbiórki odpadów opakowaniowych wynikających z dyrektywy Single Use Plastics (77% w 2025 r. i 90% w 2029 r. potrzebne są kompleksowe zmiany, na których skorzystają zarówno uczestnicy tego systemu jak i konsumenci.

           Konfederacja Lewiatan