Prosty język jest jak... rosół czy gacie? Dziś Międzynarodowy Dzień Prostego Języka

wtorek, 13.10.2020 11:04 3896 0

13 PAŹDZIERNIKA obchodzimy Międzynarodowy Dzień Prostego Języka. Czym jest prosty język? Pracownia Prostej Polszczyzny, działająca od 2010 r. na Uniwersytecie Wrocławskim, nakręciła o tym film. 

Instrukcja obsługi. Zarządzenie. Umowa na dostawę prądu. Pismo urzędowe. Rozmowa w banku. Wypowiedź wiceministra w telewizji. Czytamy. Słuchamy. Nie rozumiemy.
Biurokratyczna i korporacyjna nowomowa zabija komunikację.

Jak sobie z tym radzić?

Na Uniwersytecie Wrocławskim działa Pracownia Prostej Polszczyzny, która uczy, jak mówić i pisać, by inni nas rozumieli. Pracownię stworzyli naukowcy, którzy nie zamknęli się w salach wykładowych, ale wyszli tam, gdzie szumy komunikacyjne najbardziej utrudniają nam życie – do firm i urzędów. Badania udowadniają, że stosowanie prostego języka skraca czas załatwiania spraw, oszczędza pieniądze, buduje pozytywne relacje.

13 października, z okazji Międzynarodowego Dnia Prostego Języka, twórcy i przyjaciele Pracowni Prostej Polszczyzny mówią, czym dla nich jest prosty język:


Dr hab. Tomasz Piekot tak mówi o prostej polszczyźnie i o swojej pracowni:
Plain language to standard językowy zalecany wszystkim autorom i instytucjom piszącym teksty adresowane do masowego odbiorcy (obywatele, konsumenci).  Wrocławska prosta polszczyzna to polski odpowiednik tego standardu. Idea, by opracować efektywny styl pisania, zrodziła się na Uniwersytecie Wrocławskim w 2010 roku. Wtedy to lingwiści z Instytutu Filologii Polskiej przeprowadzili pierwszą ekspertyzę komunikatywności tekstów o funduszach europejskich. Prosta polszczyzna to język do łatwej lektury, ale przede wszystkim – język klarownych myśli, szczerych intencji i prostej formy.
Badacze przez kilka lat tworzyli założenia prostej polszczyzny. Testowali wiele zasad efektywnej komunikacji.
Model z Wrocławia to zestaw sprawdzonych empirycznie strategii i techniki efektywnej komunikacji. Wrocławskie zasady obejmują wiele wymiarów tekstu – wspierają jego percepcję, budują dobre relacje, ułatwiają zapamiętanie treści, porządkują strukturę informacji i zamieniają tekst w komunikat wizualny.
Każda instytucja (firma lub urząd) może zgłosić się do Pracowni Prostej Polszczyzny UWr z prośbą o ocenę dowolnego tekstu lub zbioru tekstów. Może to być pismo, umowa, regulamin, strona internetowa, broszura, ale także portal internetowy czy nawet aplikacja mobilna. Na podstawie szczegółowej analizy eksperci decydują, czy przyznać tekstowi certyfikat, czy zwrócić go do poprawy. Od 2017 roku Pracownia przyznała 9 certyfikatów: cztery – zdobyła Grupa PZU, dwa – ING Bank Śląski i po jednym – TU Europa, Grupa PGE i bank Credit Agricole.
Jak mówić i pisać prosto po polsku?

Dr hab. Tomasz Piekot radzi: 

  1. Stawiaj podmiot i orzeczenie jak najbliżej siebie – i początku zdania. Unikaj wtrąceń.
  2. Używaj jak najczęściej czasowników. Ożywiają tekst, a każdy z nich opowiada kompletną historię.
  3. Pisz osobowo. Unikaj czasowników na -no, -to, się (np. ustalono, podjęto decyzję, uznaje się, że…) i słów typu można, trzeba, należy, warto.
  4. Unikaj imiesłowów na -ąc, ponieważ odbiorca dłużej nie wie, kto wykonuje imiesłowową czynność.
  5. Unikaj „rzeczowników zombie” na -anie, -enie, -cie. To ukryte czynności, które pozbawiają tekst życia; np. Niestawienie się skutkować będzie nałożeniem kary.
  6. Unikaj zwrotów typu: w razie X, z powodu X, na skutek X, w celu X – zwłaszcza na początku akapitu. Zwroty te zapraszają do tekstu „rzeczowniki zombie”.
  7. Nie pisz o pisaniu (informuję, wobec powyższego, nadmieniam, wyjaśniam). Wyjątkiem są początki długich lub relacyjnie trudnych tekstów.
  8. Pisz oryginalnie. Unikaj słownych natrętów i szablonowych powiedzeń; np. w trosce o coś, spełniać oczekiwania, wychodzić naprzeciw.
  9. Unikaj patosu i podniosłego tonu. Efekt ten tworzą „słowa bufony”, np. iż, dokonać, nadmienić, pragnąć, ufać, mniemać.
  10. Definiuj wyrazy specjalistyczne. Jeśli wprowadzasz trudny termin, nie zapomnij o prostym omówieniu (np. w nawiasie).
Dodaj komentarz

Komentarze (0)