Trafostacja - projekt Joanny Rajkowskiej

Mchy, paprocie, bluszcze, woda i architektura. Budynek jako żywa rzeźba, całkowicie oddana siłom natury. Przy ul. Na Niskich Łąkach 2a we Wrocławiu powstaje właśnie niezwykły projekt, pt. Trafostacja – Joanna Rajkowska przekształca niszczejący modernistyczny budynek starej stacji transformatorowej w jeden wielki ekosystem. Inauguracja projektu: 30 sierpnia 2016, godz. 19:00. Zapraszają sztuki wizualne Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016.

Projekty Joanny Rajkowskiej zawsze wzbudzają emocje. Są najczęściej wieloaspektowe, opierają się na pracy nad specyficznym miejscem, obciążonym historycznie lub ideologicznie, naznaczonym brakiem tożsamości, traumą lub wyparciem. Nie przeprowadzają jednak diagnozy, nie dają gotowych odpowiedzi. Proponują rozwiązania, pokazują, jak mogłoby być. Większość projektów powstaje, żyje i starzeje się w przestrzeni publicznej, dlatego ich materia to nie tylko materia wszelkich bytów, organicznych i nieorganicznych, wchodzących w ich skład, ale również ich skomplikowane relacje.

Tym razem, w ramach projektu Wrocław – wejście od podwórza, Rajkowska postanowiła przyjrzeć się niszczejącemu nieczynnemu budynkowi starej stacji transformatorowej przy ul. Na Niskich Łąkach 2a, zbudowanej w latach 30-tych XX w., wyłączonej z użytku w latach 90-tych. Budynek został poddany przekształceniom, w wyniku których powstał w nim nowy ekosystem. Modernistyczna architektura powoli zarasta różnymi gatunkami roślin, a z dwóch okien budynku wypływa woda. Artystka, przy wsparciu specjalistów z wielu obszarów, zasadziła w nim m.in. paprocie, bluszcze, bodziszki, mchy i trzmieliny oraz umieściła w donicach nasiona i sadzonki roślin ruderalnych, czyli zasiedlających podłoża zmienione przez człowieka.

- „Trafostacja” powstała z myślą o przyszłości, kiedy to organizmy nie-ludzkie wezmą budynek w całkowite posiadanie i zamienią go w funkcjonujący habitat. Jeden z punktów odniesienia ma charakter historyczny, jest to lęk przed wodą, i szerzej, przed żywiołami. Woda i rośliny potraktowane zostały jako siła sprawcza – to od nich zależy kształt i losy projektu. Cykl wegetatywny to spektakl sił pozaludzkich, rozgrywający się na scenie stworzonej przez architekturę. I jakkolwiek spektakl ten jest przeznaczony dla ludzi, to głównymi aktorami i mieszkańcami budynku są organizmy tworzące ekosystem. „Trafostacja” jest zatem gestem przekazania zdecydowanie ludzkiego tworu, jakim jest architektura – innym gatunkom, wyjaśnia Joanna Rajkowska.

Inauguracja projektu będzie miała miejsce 30 sierpnia 2016 r. o godz. 19.00. Artystka będzie także dostępna dla wszystkich zainteresowanych instalacją od 25 sierpnia (czwartek) w godz. 15:00-18:00. Będzie można przyjść i porozmawiać o projekcie: w jaki sposób powstaje i jak się będzie zmieniał. dzięki temu widzowie będą mogli przyjrzeć się sposobom pracy nad tego typu skomplikowanym projektem, poznając jego złożoność.

– Sensy i dodatkowe znaczenia projektów Rajkowskiej ujawniają się najczęściej dopiero po jakimś czasie, w trakcie rozmów, wymiany myśli z odbiorcami jej działań. Tak też było z „Pozdrowieniami z Alej Jerozolimskich” czy „Dotleniaczem”. Jesteśmy niezwykle ciekawi, jak będzie tym razem, podkreśla Natalia Romaszkan, koordyntorka Wrocławia – wejścia od podwórza, w ramach którego jest realizowana Trafostacja.

TRAFOSTACJA

Projekt, pomysł, koncepcja: Joanna Rajkowska
Realizacja projektu:
Współpraca architektoniczna: Paweł Karpa
Konstruktor: Mateusz Bilski
Konsultacja, dobór roślin: dr inż. Marta Weber-Siwirska wraz z Magdaleną Zelek i Jagodą Podgórską (SKN AK sekcja Ambasadorzy Zieleni),
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Realizacja: Marta Krasnopiórko, Patryk Szelawa // Technika w ogrodzie
Współpraca: Anna Pluta, Krystian Pryłowski, Aleksandra Jach
Pomoc w realizacji projektu: Zarząd Zieleni Miejskiej we Wrocławiu, Polski Stowarzyszenie „Zielone Dachy”

WROCŁAW – WEJŚCIE OD PODWÓRZA
Trafostacja Joanny Rajkowskiej to część projektu Wrocław – wejście od podwórza największego tego typu w Polsce działania – eksperymentu – kilkudziesięciu interwencji artystycznych w przestrzeniach publicznych Wrocławia, przede wszystkim na podwórkach. Działania rozpoczęły się w 2015 roku, potrwają do końca 2016. Artyści działają w danej przestrzeni z mieszkańcami w taki sposób, by finalne rozwiązania były wspólną wynegocjowaną pracą. Celem projektu jest próba obudzenia poczucia odpowiedzialności za przestrzeń tak ludziom bliską, a jednak „niczyją” – porzuconą, nieutrzymaną. W tym roku działania mają miejsce na Przedmieściu Oławskim, Ołbinie, Hubach, Kleczkowie, Kozanowie i Brochowie. Projekt odbywa się w ramach sztuk wizualnych Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016.

Joanna Rajkowska – artystka (ur. 1968 w Bydgoszczy, mieszka i pracuje w Londynie i Nowogrodzie). Autorka projektów publicznych, obiektów, filmów, instalacji oraz efemerycznych akcji i sytuacji realizowanych w przestrzeni miejskiej. Jej projekty to zarówno architektoniczne i geologiczne fantazje, sztuczne wykopaliska archeologiczne, jak i rzeźby umieszczone w rzekach, dymy kadzideł czy geody wypełnione kryształami. Najbardziej znanym projektem artystki pozostają Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich (2002), projekt, który stał się jednym z symboli Warszawy. Jej projekty publiczne obejmują współpracę z takimi instytucjami jak CSW Zamek Ujazdowski (2007, Dotleniacz, Polska), Galeria Trafo (208, Linie lotnicze, Węgry), Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (2009, Wąwóz, Polska), The Showroom (2010, Rydwan, UK), British Council (2010, Benjamin w Konyi, Turcja), VII Berlińskie Biennale (2012, Urodzona w Berlinie, Niemcy), Royal Society of Arts i Arts Council England (2012, Dziecko Peterborough, UK), Frieze Projects 2012 (2012, Wymuszając cud, UK), Institute for Contemporary Ideas and Art (2014, Dywan, Szwecja) oraz Wysing Arts Centre, (2015, instalacja projektu Dziecko Peterborough, UK). Rajkowska studiowała malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni prof. Jerzego Nowosielskiego w latach 1988-1993, jednocześnie studiując historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1987-1992. Artystka otrzymała cenioną w Polsce nagrodę przyznawaną przez tygodnik „Polityka” - Paszport Polityki - w 2007 roku za "niezwykłe projekty realizowane w przestrzeni publicznej, za wyciąganie ręki w kierunku błąkającego się po mieście człowieka" oraz Nagrodę Wielką Fundacji Kultury Polskiej za całokształt twórczości.

Wrocław – wejście od podwórza:
www.wroclaw2016.pl/podworze 

Na wszystkie wydarzenia w ramach projektu „Wrocław – wejście od podwórza” wstęp wolny.

źródło: Wrocław 2016