Umowy o dzieło? Nie takie częste jak myślimy

W 2021 roku zawartych zostało 1 725 316 umów o dzieło. Najwięcej z nich w sierpniu oraz we wrześniu. Umowy o dzieło podpisało w całym kraju 372 tys. osób. Na Dolnym Śląsku umowy zarejestrowało w ZUS 5304 płatników składek, co stanowi 7,42 proc. wszystkich rejestrujących tego rodzaju umowy firm, w tym na terenie podlegającym pod wrocławski oddział ZUS 3509, wałbrzyski 1090, legnicki 705. 

Obowiązek rejestracji umów o dzieło istnieje od 1 stycznia 2021 roku. Raport ZUS obala pewne mity, że w Polsce zawiera się rocznie kilka milionów takich umów.

- Rejestr nie powstał po to, aby drobiazgowo kontrolować umowy o dzieło w Polsce. Zgromadzone w rejestrze informacje są wykorzystywane do celów statystyczno-analitycznych przydatnych przede wszystkim dla ekspertów badających polski rynek pracy – wyjaśnia Iwona Kowalska-Matis regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku. 

Rzeczniczka wyjaśnia, że zgromadzone w rejestrze informacje są wykorzystywane do celów statystyczno-analitycznych, także do badania kierunków rozwoju przedsiębiorczości.

- Statystycznie w kraju najwięcej umów o dzieło zgłosili płatnicy składek, których działalność to edukacja. Na Dolnym Śląsku dominowały umowy z „sektora projektowo-technicznego”. Umowy najczęściej zawierano na nie dłużej niż 9 dni – mówi Iwona Kowalska-Matis.

Najwięcej umów o dzieło w przeliczeniu na 10 tys. płatników składek zostało zgłoszonych w śląskim (23,2 tys.), a najmniej w warmińsko-mazurskim (1,6 tys.). 

Najwięcej osób zgłosili płatnicy składek, których działalność to edukacja. Na dalszych miejscach są: działalność organizacji członkowskich oraz działalność twórcza związana z kulturą i rozrywką oraz działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo, programów telewizyjnych, nagrań dźwiękowych i muzycznych. 

Największa liczba zagranicznych wykonawców umów o dzieło pochodzi z Ukrainy (18,6 proc.), w dalszej kolejności są obywatele Niemiec (11,7 proc.), i Wielkiej Brytanii (6,2 proc.).

- Ciekawostką jest to, że zgłoszeni wykonawcy umów o dzieło pochodzą łącznie ze 125 krajów, w tym np. Laosu, Nepalu, Beninu – dodaje Kowalska-Matis. 

Rzeczniczka podkreśla, że zarejestrowanie w ZUS umowy o dzieło nie wiąże się z obowiązkiem jej oskładkowania. Wskazuje jednak, że osoby, które wykonują pracę wyłącznie na podstawie umów o dzieło, od których nie są odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne są pozbawione nie tylko prawa do bezpłatnych świadczeń medycznych np. w razie wypadku przy pracy, ale także nie gromadzą kapitału na przyszłą emeryturę. 

Umowy rejestrować muszą wszyscy płatnicy składek oraz osoby fizyczne, bez względu na to, czy są zarejestrowane w ZUS, jako płatnik składek czy też nie. W zgłoszeniu są przekazywane wyłącznie ogólne informacje dotyczące: zamawiającego i wykonawcy, daty zawarcia, rozpoczęcia i zakończenia umowy, jak też o jej przedmiocie. 

Obowiązek zgłaszania nie dotyczy umów o dzieło: zawartych z własnym pracownikiem, wykonywanych na rzecz własnego pracodawcy, ale zawartych z innym podmiotem, zawartych z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą na wykonanie przez nie usług, które wchodzą w zakres prowadzonej działalności. Obowiązek zgłaszania umów o dzieło do ZUS nie obejmuje tych podmiotów, czy jednostek organizacyjnych (np. stowarzyszeń, fundacji, spółek prawa handlowego, itp.), które nie są płatnikami składek (tj. nie mają obowiązku rejestrować się w ZUS, jako płatnicy składek, bo nie zgłaszają nikogo (w tym siebie) do ubezpieczeń społecznych. 

• 71 530 firm w całej Polsce zarejestrowało umowy o dzieło w ZUS.
• Na Dolnym Śląsku umowy zarejestrowało w ZUS 5304 płatników składek, co stanowi 7,42 proc. wszystkich rejestrujących tego rodzaju umowy firm, w tym na terenie podlegającym pod wrocławski oddział ZUS 3509, wałbrzyski 1090, legnicki 705.
• Umowy o dzieło podpisało w całym kraju 371 669 osoby.
• Na Dolnym Śląsku - 27 772 co stanowi 7,35 proc. osób, które pracowały na podstawie umowy o dzieło.
• Najwięcej umów o dzieło zawartych zostało w sektorze edukacji (11,5 proc.).
• 71,12 proc. to umowy krótkie zawierane na 1-9 dni. Umowy opiewające na 30 i więcej dni to 14,9 proc.
• 172, 6 tys. umów zawartych zostało z mężczyznami, 152,9 tys. z kobietami.
• Statystycznie umowy o dzieło podpisują głównie osoby w wieku 25-29 lat.
• 85 proc. wszystkich umów jest zgłaszanych do ZUS drogą elektroniczną przez PUE ZUS, zaledwie 2 proc. osobiście – na sali obsługi klienta. 
• 96 proc. umów jest zgłaszanych przez firmy, tylko 2 proc. umów zostało zgłoszonych przez osoby fizyczne.