Wrocławscy eksperci przeprowadzili ekshumację rodziny Ulmów

Pracownicy Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu przeprowadzili ekshumację i oględziny szczątków rodziny Ulmów ze wsi Markowa. Prace trwały od 30 marca do 1 kwietnia br. i potwierdziły historyczne doniesienia o męczeńskiej śmierci małżeństwa oraz sześciorga ich dzieci.

Oględziny sądowo-lekarskie i antropologiczne prowadzili Agata Thannhäuser, antropolog sądowa i dr Łukasz Szleszkowski, medyk sądowy z Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu we współpracy z Biurem Upamiętnienia Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej. Czynności były związane z procesem beatyfikacyjnym rodziny Ulmów.

Józef i Wiktoria Ulmowie prawdopodobnie od końca grudnia 1942 r. do marca 1944 r. ukrywali w swoim domu we wsi Markowa pod Łańcutem (woj. podkarpackie) dwie żydowskie rodziny: pięciu mężczyzn, dwie kobiety i dziecko. Zgodnie z ówczesnym prawem, obowiązującym na ziemiach okupowanych, groziła im za to kara śmierci. Po okresie około półtora roku zostali zadenuncjowani przez współpracującego z okupantem funkcjonariusza "granatowej policji" z Łańcuta.

– Rankiem 24 marca 1944 r. niemieccy żandarmi wraz z policjantami przyjechali do gospodarstwa Ulmów i zastrzelili ukrywających się tam Żydów. Przed domem przeprowadzono też egzekucję Józefa i Wiktorii, która była w zaawansowanej ciąży, a następnie zastrzelono sześcioro ich dzieci: Stasię, Basię, Władzia, Franka, Antosia i Marysię. Najstarsza córka miała 8 lat a najmłodsza 1,5 roku – mówi dr Łukasz Szleszkowski z Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

Ciała wszystkich szesnastu ofiar zbrodni pochowano na miejscu egzekucji. Dopiero w styczniu 1945 r. zostały przeniesione na cmentarz parafialny. Pomimo tej tragedii kilka rodzin w Markowej nadal ukrywało żydowskie rodziny aż do zakończenia wojny. Dzień 24 marca został ustanowiony Narodowym Dniem Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Józef i Wiktoria zostali odznaczeni medalem Sprawiedliwi wśród Narodów Świata, a 10 września 2023 r. odbędzie się w Markowej uroczysta beatyfikacja rodziny.

Fot.1 - Józef i Wiktoria Ulmowie  (źródło: www.ipn.gov.pl [dostęp 03.03.2023]), Fot.2 - Wiktoria Ulma wraz dziećmi w 1943 r. W tle dom, w którym na strychu ukrywały się rodziny żydowskie. (źródło: www.ipn.gov.pl[dostęp 03.03.2023]), Fot.3 - Najstarsze dzieci Ulmów  (źródło: www.ipn.gov.pl [dostęp 03.03.2023]), Fot.4 - Grób rodziny Ulmów na cmentarzu parafialnym w Markowej (źródło: www.przemyska.pl [dostęp 05.04.2023]), tekst: mat. prasowe UMWr