Zmiana czasu - konsekwencje medyczne

Przygotujmy się na ciężkie dni. Eksperci medycyny snu od lat opowiadają się za całkowitą rezygnacją z systemu zmian czasu. Wpływa on bowiem negatywnie na nasze zdrowie, i to w wielu aspektach. Każde zakłócenie cyklu snu i czuwania jest niekorzystne dla ludzkiego organizmu, ale zmiana czasu z zimowego na letni, ma znacznie gorsze skutki niż  ta jesienna. 

Czego możemy się spodziewać w najbliższych dniach, w związku z przesunięciem zegarów o godzinę do przodu w nocy z soboty 30 marca na niedzielę 31 marca? 

– Zmiana czasu na letni zakłóca nasz rytm dobowy i powoduje niedobór snu – mówi specjalistka chorób wewnętrznych i medycyny snu dr hab. Helena Martynowicz, prof. uczelni, z Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Zawodowych, Nadciśnienia Tętniczego i Onkologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. – Przeciętnie po tej zmianie śpimy ok. 40 min. krócej w ciągu doby. Może to powodować zaburzenia nastroju, apetytu, koncentracji, zmęczenie, senność. Dowiedziono, że u osób z problemami naczyniowo-sercowymi niedobory snu zwiększają ryzyko zawału serca. Widzimy to w statystykach: w  poniedziałki po zmianie czasu odnotowuje się  więcej zawałów serca niż w pozostałe dni tygodnia. Obserwujemy także wzrost przypadków zaburzeń rytmu serca (zwłaszcza migotania przedsionków), udarów mózgu, a także wypadków komunikacyjnych, szczególnie z udziałem motocyklistów.

 Dostosowanie się do nowego rytmu trwa przeciętnie około trzech dób, ale jest to kwestia bardzo indywidualna – u niektórych jest to proces wielotygodniowy. W skrajnych przypadkach może przejść nawet w stan chroniczny, a wówczas może prowadzić nie tylko do chorób układu krążenia, ale także otyłości czy depresji. 

Naukowcy wskazują, że dobrze jest przygotować się wcześniej do zmiany czasu, która „okrada” nas z godziny snu, żeby zminimalizować ryzyko, jakie ze sobą niesie. Eksperci AAMS (Amerykańskiej Akademii Medycyny Snu) zalecają przestrzeganie stałej rutyny snu i czuwania, czyli po prostu porządne wyspanie się przed przejściem na system letni.  Warto też stopniowo przestawiać swój organizm, już na kilka dni przed zmianą kładąc się spać i wstając o 15-20 min. wcześniej. W ten sam sposób należy zmienić cały harmonogram dnia. Jeśli tego nie zrobiliśmy, ostatnią szansą jest przesunięcie zagarka o godzinę do przodu w przeddzień przejścia na czas letni i pójście spać wcześniej. Eksperci radzą także po zmianie czasu wychodzić rano na zewnątrz, ponieważ światło słoneczne pomaga przestawić wewnętrzny zegar na nowy czas.

 – Generalnie AAMS w wydanym w 2020 r. stanowisku zaleca zniesienie sezonowych zmian czasu na rzecz czasu całorocznego – przypomina dr hab. Helena Martynowicz, prof. UMW. –  Sen jest niezmiernie ważny dla zdrowia, bo umożliwia regenerację całego organizmu. Szczególnie ważna jest pierwsza połowa nocy, podczas której śpimy snem głębokim, wolnofalowym, w trakcie którego następuje odnowa komórkowa. Zwalnia akcja serca, spada ciśnienie krwi, mięśnie się rozluźniają. Podczas fazy REM, dominującej nad ranem, nasz mózg wykazuje się wysoką  aktywnością, pojawiają się marzenia senne, utrwalają się ślady pamięciowe i przetwarzają emocje. Prawidłowy sen jest zatem potrzebny nie tylko dla ciała, ale także dla umysłu. Tymczasem liczba przypadków zaburzeń snu dramatycznie rośnie. Jednym z powodów jest  nadużywanie urządzeń, których ekrany emitują niebieskie światło: smartfonów, tabletów, itp.