Górska Fabryka Serów w Bielawie

piątek, 21.10.2022 10:41 7702 1

Produkcją serów od dawien dawna zajmowali się prywatnie mieszkańcy każdej wsi, gdzie był dostęp do mleka krowiego, koziego czy owczego. W Bielawie od XVII w. występowało pogłowie owiec.

                                                                        Fabryka serów przy ul. Nowobielawskiej 41

Jednym z większych hodowców owiec była rodzina hrabiów Seidlitz-Sandreckich. Posiadali oni specjalistyczne gospodarstwo rolne – owczarnię (Schäferhof) - w dolnym rejonie Bielawy (dzisiaj ul. Wodna 14-19). Owce wypasane były na pobliskich wzgórzach między Bielawą, Piławą Dolną a Owiesnem. Hodowla owiec popularna była również wśród miejscowych hodowców szczególnie wśród mieszkańców doliny - Neubielauergrund (ul. Nowobielawska), która wrzynała się w Góry Sowie. Pasterstwo na łąkach w Górach Sowich opierało się na hodowli owiec, które w odróżnieniu od krów były łatwiejsze i tańsze w utrzymaniu. Z chwilą, kiedy Bielawa stawała się dużym ośrodkiem przemysłu włókienniczego następowało coraz większe zapotrzebowanie na wyroby serowarskie. Dlatego też powstawały pierwsze zakłady produkcji serów. Jednym z pierwszych takich zakładów w pierwszej dekadzie XX w. był „Erste Mittelschlesische Käsefabrik Inh. Arthur Reimann” (Pierwsza Fabryka Serów w Środkowym Śląsku – właściciel Arthur Reimann) przy ul. Nowobielawskiej 41 (Neubielauergrund 41). Pomieszczenia zakładu mieściły się w małej przybudówce po lewej stronie budynku mieszkalnego. Do wyprodukowania sera na skalę przemysłową stosowano kilka etapów produkcji.

                                                                         Ulica Nowobielawska, widok z początku XX wieku

Około 1927 r. bielawską fabrykę serów, za odpłatnością czynszową, przejął Georg Gläser i prowadził ją pod nazwą „Gebirgs Käse Fabrik” (Górska Fabryka Serów). Gläser z zawodu był mleczarzem i pracował jako pracownik umysłowy w mleczarni w Jordanowie. Georg Gläser urodził się 24 IV 1897 r. w Bielawie. Ożenił się z Martą (Berta) z domu Schape (Schoepe) urodzoną 8 IX 1901 r. w Lwówku Brzeskim (Loewen). Georg Gläser dzierżawioną fabrykę serów „Erste Mittelschlesische Käsefabrik Inh. Arthur Reimann” w 1930 r. wykupił jak podają „życzliwi” za ok. 10 tys. marek. Nowy właściciel w 1935 r. osiągał roczny dochód około 3000 marek. W fabryce zatrudniał jednego pomocnika, również członkowie jego rodziny pracowali w zakładzie. Georg Gläser posiadał w tym czasie jedno auto dostawcze i jeden ręczny wózek dostawczy. W tym czasie zabudowania fabryczne, garaż wyceniany był na ok. 15 tys. marek. Glaser miał także dodatkowy dochód z wynajmu pięciu mieszkań przy ul. Nowobielawskiej 41 (Neubielauergrund 41), sam wraz z rodziną mieszkał niedaleko przy ul. Nowobielawskiej 53 (Neubielauergrund 53). W 1936 r. Georg Gläser zatrudniał dwie kobiety. Fabryka wraz z rozwojem miasta i powiększającą się liczbą mieszkańców Bielawy zwiększała swoją produkcję. Zmiany nastąpiły pod koniec II wojny światowej. Kiedy przemysł mleczarski cierpiał podczas bombardowań w dużych miastach niemieckich następował rozwój przemysłu mleczarskiego w Bielawie, górskim miasteczku leżącym z dala od działań wojennych. W 1942 r. Georg Gläser kupił parcelę przy ul. Wolności 38 (Reichenbacherstraße 48). Była to dawnej willa kupca Richarda Neugebauera, który mieszkał tutaj na początku XX w. W latach 30. XX w. willa ta była własnością kupca Waldemara Neugebauera – spadkobiercy kupca i fabrykanta Richarda Neugebauera. Rozbudowę i przystosowanie budynku przy ul. Wolności 38a do przetwórstwa nabiału przeprowadził budowniczy bielawski Clemens Proeger. Budynek willi stał frontem do ulicy, a wejście mieściło się w elewacji bocznej. Zamknięty dziedziniec posesji ze studnią pośrodku otaczały zabudowania. Do dziś pozostał po lewej stronie budynek willi, w której mieszczą się mieszkania prywatne i dwa budynki po prawej stronie (ul. Wolności 38a). Produkcja serów w nowym zakładzie Georga Gläsera rozpoczęła się w 1944 r. i trwała krótko. Wraz z końcem wojny w maju 1945 r. ustała produkcja serów na skalę przemysłową.

Zapraszamy:
dr Rafał Brzeziński
Władysław Rogowski

Wiele ciekawych artykułów i filmów dotyczących historii Bielawy znajdziecie Państwo na stronie:

https://pl-pl.facebook.com/bielawaprzewodnik/

Przeczytaj komentarze (1)

Komentarze (1)

Nowy wątek
klops piątek, 21.10.2022 12:08
O i takie powinny być opowieści na dobie, dzięki!