Jaka rekompensata finansowa za wypadek, szkodę lub skutki przestępstwa?

poniedziałek, 21.8.2023 07:46 2357

Jakie rodzaje świadczeń przysługują poszkodowanemu w razie wypadku komunikacyjnego?

Są dwa rodzaje takich świadczeń. Pierwszym z nich jest odszkodowanie. Ma ono za zadanie wyrównanie szkody w majątku osoby poszkodowanej. Dla przykładu – jeśli dojdzie do zniszczenia naszego samochodu (ale nie tylko bowiem w wypadku mogą ulec uszkodzeniu także inne ruchomości – wartościowy telefon komórkowy, okulary) możemy dochodzić od sprawcy pełnej rekompensaty poniesionego przez nas uszczerbku.

Drugim rodzajem świadczenia jest zadośćuczynienie – jest to rekompensata za krzywdę niematerialną czyli krzywdę psychiczną, uszczerbek na zdrowiu. Pamiętajmy także, że możemy od sprawcy dochodzić zwrotu pełnych kosztów naszego leczenia w związku z wypadkiem. Podobnie gdy chodzi o utracony zarobek – zwykle na zwolnieniu chorobowym otrzymujemy 80% wynagrodzenia, pozostałe 20% winien zwrócić nam sprawca wypadku. Możemy także otrzymać stałą rentę o ile wskutek wypadku np. utraciliśmy całkowicie lub częściowo zdolności zarobkowe lub też wymagamy stałego leczenia.

Jak ustala się wysokość zadośćuczynienia?

Dotychczas w orzecznictwie dość powszechnie przyjmowało się, że poszkodowany powinien otrzymać nie mniej niż 2.000 zł za 1% uszczerbku na zdrowiu (stopień uszczerbku ustala – na zlecenie Sądu – biegły sądowy). Obecnie, przy galopującej inflacji, można założyć, że suma ta może być jeszcze wyższa jako że zadośćuczynienie ma przedstawiać dla poszkodowanego ekonomicznie odczuwalną wartość. Procentowy stopień uszczerbku na zdrowiu to jednak tylko kryterium pomocnicze – Sąd bierze pod uwagę także długotrwałość naszej rekonwalescencji, wpływ wypadku na nasze codzienne funkcjonowanie, intensywność doznanych cierpień.

Jakie świadczenia możemy otrzymać w wypadku śmierci osoby bliskiej wskutek wypadku komunikacyjnego?

Niestety zdarza się, że w wypadku zginie osoba dla nas bliska. Wówczas członkom rodziny tej osoby przysługuje zadośćuczynienie od sprawcy wypadku.

Czy zadośćuczynienie łatwo jest wyegzekwować? Co jeśli sprawca okaże się niewypłacalny?

Zwykle adwokat dochodzi roszczeń nie bezpośrednio od sprawcy wypadku a od zakładu ubezpieczeń, z którym sprawca ma zawartą umowę ubezpieczenia OC. Nie ma takiej możliwości, aby ubezpieczyciel nie wypłacił kwot zasądzonych przez Sąd. Nawet gdy sprawca nie ma ubezpieczenia w większości przypadków za szkodę odpowiada Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.

Czy adwokat zajmuje się takimi sprawami czy trzeba poszukiwać firmy specjalizującej się w odzyskiwaniu odszkodowań?

Oczywiście, zajmuje się. Reprezentuje osobiście klienta od momentu zgłoszenia szkody aż do zakończenia sprawy sądowej oraz w postępowaniu wykonawczym – mającym na celu wyegzekwowanie zasądzonych świadczeń.

A co jeśli doznaliśmy wypadku przy pracy?

Często zapominamy, że z tego tytułu możemy dochodzić analogicznych roszczeń jak z tytułu wypadku komunikacyjnego. Po pierwsze należy nam się jednorazowe odszkodowanie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – 1.269 zł za każdy 1% uszczerbku na zdrowiu. Jeśli odszkodowanie z ZUS nie zrekompensuje nam skutków wypadku możemy pozwać naszego pracodawcę o dalsze świadczenia – o odszkodowanie (jeśli utraciliśmy dochód lub możliwości zarobkowe) oraz zadośćuczynienie – za cierpienia, których doznaliśmy. Możemy także, tak samo jak w razie wypadku komunikacyjnego, żądać aby pracodawca wypłacał nam świadczenie rentowe.

Jak wygląda sytuacja w przypadku szkód majątkowych?

Wygląda tak jak zwykle – ubezpieczyciele zwykle starają się przyznawać jak najniższe odszkodowania a te przeważnie rekompensują doznaną szkodę jedynie częściowo. Nie warto „odpuszczać” i należy dochodzić naszych racji do skutku, także na drodze postępowania sądowego. W końcu po to płacimy dobrowolną składkę ubezpieczeniową aby w razie szkody ubezpieczyciel zwrócił nam wartość zniszczonego majątku.

Co z ofiarami przestępstw?

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że możemy domagać się od osoby, która wyrządziła nam dotkliwą krzywdę, rekompensaty finansowej. Najlepiej jest zgłosić żądanie zasądzenia nawiązki lub zadośćuczynienia już w toku postępowania karnego przeciwko sprawcy przestępstwa. Jeśli jednak nie wiedzieliśmy o takiej możliwości i nie zrobiliśmy tego – nic straconego. Możemy w późniejszym czasie pozwać sprawcę na drodze procesu cywilnego.

Roszczenia o zadośćuczynienie i odszkodowanie z tytułu czynów niedozwolonych przedawniają się z upływem lat 20 od dnia popełnienia przestępstwa (o ile jego sprawcę byliśmy w stanie zidentyfikować już wówczas, w przeciwnym razie termin przedawnienia liczy się od dnia wydania wyroku skazującego). Oznacza to, iż nawet jeśli od dnia zdarzenia minęło 5, 10 lub 15 lat cały czas możemy – o ile nie zrobiliśmy tego uprzednio – pociągnąć skazanego przestępcę także do odpowiedzialności finansowej.

W orzecznictwie podkreśla się, że zadośćuczynienie za doznaną na skutek popełnienia przestępstwa krzywdę ma charakter nie tylko kompensacyjny ale także represyjny wobec sprawcy przestępstwa. Z poglądem tym należy się zgodzić albowiem wymierzenie przestępcy sankcji karnej to tylko jeden z etapów realizacji celów postępowania karnego. Należy bowiem pamiętać, iż to pokrzywdzony pozostaje z konsekwencjami zdarzenia w postaci np. naruszenia czynności narządów ciała, rozstroju zdrowia, kalectwem, problemami psychicznymi wynikającymi z doznanej traumy. Dodatkowo to pokrzywdzony pokrywa zwykle – ze środków własnych – koszty wyeliminowania następstw przestępstwa popełnionego przez osobę, która powinna wreszcie ponieść pełną odpowiedzialność za swoje działania – tak karną jak i materialną.

Także rodziny ofiar przestępstw mogą dochodzić rekompensaty od sprawcy – jeśli wskutek przestępstwa (pobicia, rozboju, zabójstwa) zginęła osoba dla nas najbliższa mamy prawdo domagać się od sprawcy zapłaty kwoty, pozwalającej złagodzić nasze cierpienia.

Czy możemy na coś liczyć gdy sprawca przestępstwa pozostaje niewykryty?

Zdarza się, że organy ścigania umarzają postępowania dotyczące nawet najcięższych przestępstw –

pobić, rozbojów, zabójstw – z powodu niewykrycia sprawcy czynu. Możemy wówczas wystąpić o kompensatę państwową. Jej uzyskanie obwarowane jest jednak określonymi w ustawie warunkami. Przede wszystkim kompensatę przyznaje się wyłącznie jeżeli przestępstwo zostało popełnione na terytorium Polski i w takiej wysokości, w jakiej osoba uprawniona nie może uzyskać pokrycia utraconych zarobków i innych środków utrzymania od sprawcy lub sprawców przestępstwa, z tytułu ubezpieczenia, ze środków pomocy społecznej albo z innego źródła lub tytułu, niezależnie od tego, czy sprawca lub sprawcy przestępstwa zostali wykryci, oskarżeni lub skazani.

Należy pamiętać, że kompensata może być przyznana w kwocie pokrywającej wyłącznie:

utracone zarobki lub inne środki utrzymania,
koszty leczenia lub
koszty pogrzebu pokrzywdzonego.

O świadczenie może ubiegać się nie tylko sam pokrzywdzony. O przyznanie kompensaty może wystąpić także osoba najbliższa przez którą rozumie się małżonka lub osobę pozostającą z ofiarą we wspólnym pożyciu, wstępnego, zstępnego, osobę pozostającą w stosunku przysposobienia, jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa osoby te pozostawały na utrzymaniu ofiary, która poniosła śmierć na skutek przestępstwa.

Sprawa w sądzie równa się konieczności poniesienia kosztów. Co w przypadku, gdy nie stać nas na założenie sprawy?

Można zwrócić się do adwokata z prośbą o sporządzenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych i przyznanie adwokata z urzędu. Gdy jesteśmy w trudnej sytuacji zawsze jest sposób, aby uzyskać należne nam świadczenia. Ubezpieczyciel zawsze będzie starał się zaniżyć odszkodowanie a sprawca przestępstwa – uniknąć odpowiedzialności finansowej. Sprawa sądowa to tymczasem nie jest powód do stresu. W Polsce często funkcjonuje przekonanie, że „sądzenie się” to nerwówka, nieprzyjemności i absolutna ostateczność. Traktujmy to raczej jak załatwienie sprawy urzędowej. Sądy są dla ludzi, w szczególności tych, którzy są ofiarami czy to szkody, czy to wypadku czy też bliskimi osób poszkodowanych.