Komunikat z obserwacji praktyki prowadzenia procesu legislacyjnego

Po ukonstytuowaniu się rządu premier Beaty Szydło zaszła poważna zmiana w sposobie tworzenia prawa - aktywność legislacyjna przeniosła się do Sejmu, dominującą cechą procesu stał się pośpiech, a konsultacje publiczne uległy zdecydowanemu ograniczeniu - Obywatelskie Forum Legislacji działające przy Fundacji im. Stefana Batorego publikuje kolejny komunikat z obserwacji praktyki prowadzenia procesu legislacyjnego.

Obywatelskie Forum Legislacji działające przy Fundacji im. Stefana Batorego zaprezentowało 10 marca wnioski z monitoringów prowadzonych w okresie od 16 listopada 2015 do 15 lutego 2016 roku. W związku z tym, że większość projektów ustaw przedstawiana była jako projekty poselskie tym razem obserwacją objęto także sejmowy proces legislacyjny.

Komunikat oraz raporty z obserwacji procesu legislacyjnego dostępne są na stronie: http://www.batory.org.pl/programy_operacyjne/przeciw_korupcji/przejrzystosc_w_procesie_stanowienia_prawa_1/obserwacje_rzadowego_procesu_tworzenia_prawa

Główne wnioski z obserwacji praktyki prowadzenia procesu legislacyjnego są następujące:

• Po ukonstytuowaniu się rządu premier Beaty Szydło zaszła poważna zmiana w sposobie tworzenia prawa. Aktywność legislacyjna przeniosła się do Sejmu. W okresie od 16 listopada 2015 do 15 lutego 2016 roku Sejm pracował głównie nad projektami przygotowanymi przez posłów Prawa i Sprawiedliwości (stanowiły one 77% wszystkich uchwalonych ustaw). Jednakże większość tych projektów w rzeczywistości przygotowana była przez rząd.
• W obserwowanym okresie dominującą cechą procesu tworzenia prawa stał się pośpiech. W procedowaniu ustaw często stosuje się tryby szczególne (odrębne i pilne) oraz skraca, czasem ekstremalne wszelkie terminy.
• Większość ustaw tworzona jest bez założeń.
• Zdecydowanemu ograniczeniu uległy konsultacje publiczne. Dopuszczenie organizacji obywatelskich i innych interesariuszy do uczestniczenia w posiedzeniach komisji i podkomisji parlamentarnych nie jest równoznaczne z przeprowadzeniem konsultacji publicznych. Żaden z obserwowanych przez nas projektów nie był konsultowany za pomocą elektronicznej platformy www.konsultacje.gov.pl; do żadnego nie sporządzono „Raportu z konsultacji”.
• Zauważalny jest regres w jakości prowadzenia Oceny Skutków Regulacji, szczególnie jeśli chodzi o szacowanie skutków finansowych proponowanych zmian.

Obywatelskie Forum Legislacji działa przy Fundacji im. Stefana Batorego od 2008 roku. W jego skład wchodzą przedstawiciele organizacji pozarządowych, kancelarii prawniczych, środowiska akademickiego oraz zarejestrowani lobbyści. Celem Forum jest  poprawa jakości prawa, transparentności procesu jego stanowienia oraz poszerzenie  udziału obywateli w tym procesie.

Członkowie Obywatelskiego Forum Legislacji, na przykładzie obserwacji procesu tworzenia kilkunastu projektów ustaw i założeń, od czerwca 2014 roku badają, w jaki sposób realizowane są przepisy Regulaminu pracy RM, a także oceniają stopień zmian zachodzących w procesie konsultacji publicznych rządowych projektów legislacyjnych. Raz na kwartał przedstawiają raporty zawierające wnioski z monitoringu. Pięć poprzednich raportów dostępne jest na:  http://www.batory.org.pl/