Czy Twierdza Srebrna Góra zostanie wpisana na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO?

Twierdza Srebrna Góra po raz kolejny przyciąga uwagę nie tylko turystów, ale i międzynarodowych ekspertów zajmujących się ochroną dziedzictwa kulturowego. W dniach 13–15 maja na terenie twierdzy odbywają międzynarodowe warsztaty poświęcone zarządzaniu miejscami dziedzictwa światowego UNESCO. Wydarzenie to ma szczególne znaczenie w obliczu ubiegania się obiektu o wpis na prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa.

W ramach oficjalnych obrad, 14 maja podpisane zostanie porozumienie o współpracy między twierdzami górskimi z Polski, Niemiec i Włoch: Srebrną Górą, Königstein, Fenestrelle i Rocca d’Anfo. Ich wspólna nominacja do UNESCO ma zostać zgłoszona pod tytułem: Nowożytne twierdze górskie jako przykłady przekształcania masywów górskich dla potrzeb militarnych. To pierwszy przypadek tak szeroko zakrojonego partnerstwa w obszarze fortecznego dziedzictwa europejskiego.

Twierdza Srebrna Góra już w 2024 roku uzyskała pozytywną opinię Komitetu ds. Światowego Dziedzictwa Kulturowego w Polsce, co otworzyło drogę do złożenia dokumentacji wstępnej w siedzibie UNESCO w Paryżu. Sam proces ubiegania się o wpis ma charakter dwuetapowy i wymaga nie tylko ekspertyz, ale też konkretnych zobowiązań, zwłaszcza w zakresie ochrony, zarządzania i promocji dziedzictwa.

Na miejscu pojawili się m.in. Minister Bożena Żelazowska, Marszałek Województwa Dolnośląskiego Paweł Gancarz, konserwatorzy zabytków oraz przedstawiciele UNESCO i międzynarodowej sieci FORTE CULTURA. Partnerzy zagraniczni reprezentujący siostrzane twierdze przyjechali z Saksonii, Piemontu i Lombardii. Obecni są także naukowcy z czołowych uczelni w Polsce – m.in. Politechniki Warszawskiej i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Spotkanie służy nie tylko wymianie doświadczeń. W jego zamkniętej części eksperci będą finalizować projekt wniosku o wpis na Listę Informacyjną UNESCO. Dopiero zatwierdzenie tej dokumentacji na poziomie krajowym umożliwi złożenie oficjalnego wniosku nominacyjnego.

Działania na rzecz wpisu Srebrnej Góry na Listę Światowego Dziedzictwa trwają od lat. Już w 2002 roku zainicjowano starania o utworzenie Fortecznego Parku Kulturowego, a w 2004 roku twierdza otrzymała status Pomnika Historii – najwyższej krajowej formy ochrony zabytków. Przez ostatnie dwie dekady prowadzono szeroko zakrojone prace remontowe i rewitalizacyjne, którym towarzyszyło tworzenie dokumentacji potrzebnej do spełnienia wymogów UNESCO.

Twierdza Srebrna Góra, będąca jedną z największych górskich fortyfikacji w Europie, ma ambicje dołączyć do elitarnego grona 17 polskich obiektów wpisanych na Listę UNESCO. Czy tak się stanie zależeć będzie nie tylko od wartości historycznej i architektonicznej, ale też od konsekwentnie realizowanej wizji zarządzania i współpracy międzynarodowej.