Łukasiewicz – PORT w walce z dezinformacją w Europie

Do czego może doprowadzić dezinformacja w sferze publicznej, pokazała w 2020 roku pandemia COVID-19. Aktualnie problem zagranicznej manipulacji i ingerencji informacyjnej (FIMI) jest szczególnie dotkliwy w miejscach konfliktów zbrojnych, m.in. w Ukrainie. Grant o wartości 3 mln euro, pozyskany z programu Horyzont Europa na projekt SAUFEX, umożliwi opracowanie nowych sposobów przeciwdziałania FIMI. Łukasiewicz – PORT będzie go realizował jako lider międzynarodowego konsorcjum. Jednym z założeń projektu jest ustanowienie nowatorskich rad ds. odporności.

Projekt SAUFEX (Secure Automated Unified Framework for Exchange) został powołany z inicjatywy amb. (ret.) Tomasza Chłonia z Centrum Diagnostyki Populacyjnej w Łukasiewicz – PORT. Konsorcjum tworzą Uniwersytet Warszawski, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, a także organizacje akademickie, technologiczne i analityczne z Finlandii, Litwy oraz Niderlandów: Faktabaari, Debunk.org oraz DROG. Projekt zakłada stworzenie ujednoliconej bazy wiedzy o FIMI, a także ustanowienie specjalnych rad ds. odporności, które staną się organem doradczym dla przedstawicieli władz i organizacji pozarządowych, zapewniając zbiorowe podejście do zwalczania FIMI w krajach Unii Europejskiej. W ramach projektu zostaną zastosowane nowoczesne technologie sztucznej inteligencji (m.in. NLP, LLM, uczenie maszynowe, rozpoznawanie wzorców). Dzięki zaproszeniu do współpracy ukraińskiej firmy Osavul, projektującej oprogramowanie służące przeciwdziałaniu dezinformacji w Ukrainie, skuteczność wykorzystywanych narzędzi oraz stworzonej bazy danych zostanie przetestowana także w sytuacji realnego zagrożenia atakami cybernetycznymi powiązanymi z dezinformacją ze strony innego państwa w trakcie konfliktu zbrojnego.

NATYCHMIASTOWA ODPOWIEDŹ NA ATAK

- Potencjalnie przełomowym aspektem wspólnej pracy będzie opracowanie protokołów do opisywania i unaoczniania FIMI i innych ataków hybrydowych w czasie rzeczywistym, co pozwoli na szybsze reagowanie i łagodzenie tych zagrożeń – wyjaśnia amb. (ret.) Tomasz Chłoń, koordynator projektu SAUFEX. - Może to mieć znaczący wpływ na odporność społeczeństw demokratycznych na te zagrożenia, a także na rozwój nowych produktów i usług, które będą miały wpływ na wykrywanie i przeciwdziałanie dezinformacji oraz FIMI – dodaje Tomasz Chłoń. Projekt umożliwi proaktywne wykrywanie, analizę i przeciwdziałanie zagranicznym próbom podważenia procesów demokratycznych oraz lepsze zrozumienie taktyk, technik i procedur (TTP) związanych z tymi próbami.

DEZINFORMACJA – CZYM TO GROZI?

Rozpowszechnianie fałszywych informacji może zagrażać zdrowiu populacji, czego przykładem była niechęć do szczepień przeciwko COVID-19, wywołana dezinformacją na temat używanych w tym celu preparatów. Doprowadziło to do alarmująco niskich wskaźników szczepień w niektórych regionach na świecie. Fałszywe twierdzenia podważyły zaufanie zarówno do wiedzy medycznej, jak i instytucji publicznych. 

Dezinformacja może także przyczyniać się do rozprzestrzeniania się mowy nienawiści i propagandy w internecie. Zjawisko to podsyca podziały społeczne, jednocześnie zmniejszając zaufanie do instytucji publicznych – niezbędnego filaru każdej funkcjonującej demokracji. Pokazuje to, jak ważne dla demokratycznych społeczeństw jest aktywne zwalczanie dezinformacji – nie tylko w imię dostępu do prawdy, ale także dla zachowania wartości demokratycznych.

ROLA ŁUKASIEWICZ – PORT W PROJEKCIE

Łukasiewicz – PORT Polski Ośrodek Rozwoju Technologii z Wrocławia jest instytucją B+R, która prowadzi działalność naukowo-badawczą w trzech obszarach: nauk o życiu i biotechnologii, inżynierii materiałowej oraz diagnostyki populacyjnej. Jako lider konsorcjum w projekcie SAUFEX zapewni wiedzę specjalistyczną niezbędną do opracowania zaawansowanych rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji. Na etapie ubiegania się o dofinansowanie projektu cenne było również doświadczenie oraz zaplecze kadrowe wrocławskiego instytutu, które umożliwiają pozyskiwanie grantów unijnych.

– Łukasiewicz – PORT, dzięki multidyscyplinarnemu zespołowi, który tworzą pracownicy naukowi i specjaliści w zakresie pozyskiwania i realizacji projektów, a także wypracowanej na przestrzeni lat sieci kontaktów, ma zarówno doświadczenie, jak i ogromny potencjał w pozyskiwaniu funduszy unijnych – mówi dr hab. inż. Alicja Bachmatiuk, dyrektor Łukasiewicz – PORT Polskiego Ośrodka Rozwoju Technologii we Wrocławiu. – SAUFEX to trzeci projekt realizowany w ramach Horyzontu Europa w naszym Instytucie. Dwa pozostałe to SAME-NeuroID, związany z badaniem chorób neuropsychiatrycznych, oraz „Research Infrastructure Technology Infrastructure For Impact”, w ramach którego pracujemy nad określeniem priorytetów inwestowania w infrastruktury badawcze i technologiczne w Europie. Naszym celem jest pozyskiwanie kolejnych grantów unijnych, ponieważ środki te pozwalają na realizację innowacyjnych, międzynarodowych projektów o dużym znaczeniu naukowym i społecznym – dodaje dr hab. inż. Alicja Bachmatiuk.

SAUFEX był jednym z trzech projektów, które otrzymały dofinansowanie w ramach programu Horyzont Europa na rzecz demokracji. Prace nad projektem Secure Automated Unified Framework for Exchange rozpoczną się 1 lutego 2024 r. i potrwają 3 lata.